یکی از اصطلاحات تجارت بین‌المللی و اصطلاحات حمل و نقل رایج که در حمل و نقل ترکیبی بسیار کاربرد دارد، اینکوترمز CPT است و این استاندارد، از قواعد مهم اینکوترمز محسوب می‌شود. در واقع اصطلاحات بین‌المللی تجارت، به مجموعه‌ای از اصطلاحات استاندارد می‌گویند که جهت تعیین شرایط تحویل محموله در معاملات بین‌المللی استفاده می‌گردد. قرارداد CPT ، برای تعیین شرایط تحویل در معاملات بین‌المللی استفاده می‌شود. طبق قرارداد CPT، فروشنده موظف است محموله را با هزینه خود به یک حامل و یا کسی که به وسیله خریدار معرفی خواهد شد، تحویل دهد.
با انتخاب این روش تحویل کالا به خریدار، مسئولیت کلیه ریسک‌ها، مانند خسارات و خطرات احتمالی تا رسیدن کالا به مقصد، در قراردادی که میان طرفین تنظیم می‌شود، برعهده فروشنده نخواهد بود. ممکن است در این قاعده حمل و نقل، حامل شخص یا نهادی باشد که مسئولیت حمل و نقل محموله از طریق ریل، حمل دریایی، جاده و. . را بر عهده دارد. گاهی نیز حامل، شخص یا نهادی است که برای انجام پروسه حمل و نقل استخدام شده است.
الزامات حمل و نقل در قانون CPT
قاعده و قانون اینکوترمز CPT برای تمامی روش‌های حمل و نقل قابل استفاده است. در واقع از لحاظ شیوه حمل در این قانون، هیچ‌گونه محدودیتی وجود نخواهد داشت. الزامات حمل و نقل در قانون CPT به شرح زیر است:
محل دقیق تحویل در قاعده CPT
در این روش، دو موقعیت مکانی زیر اهمیت بسیاری دارد:
- نقطه مکانی تحویل کالا یا همان انتقال ریسک
- مکان تعریف شده تحت عنوان مقصد کالا که فروشنده نسبت به عقد قرارداد حمل و نقل، تا این نقطه تعهد دارد.
لازم است دو طرف قرارداد فروش، محل تحویل یا نقطه دقیق مکانی آن را مشخص نمایند. چنانچه در هر یک از بخش‌های پروسه حمل، یعنی از نقطه تحویل تا مکان مقصد، متصدی‌های متعددی هستند که وظیفه حمل کالا را برعهده دارند، آنگاه تعیین نقطه مکانی دقیق تحویل، اهمیت بیشتری خواهد داشت.
در حالتی که در رابطه با مکان دقیق تحویل، توافقی صورت نگرفته باشد، به طور پیش‌فرض در نظر گرفته می‌شود که با تحویل کالا در مکان انتخابی به اولین متصدی حمل، بدون نظارت و کنترلی از جانب خریدار، ریسک از فروشنده به خریدار قابل انتقال است.
در قاعده اینکوترمز CPT، درصورتی که هر یک از طرفین بخواهد ریسک در مکانی دیگر انتقال پیدا کند، باید پیش از عقد قرارداد در این مورد صحبت نموده و تمام جوانب و عواقب کار را در نظر داشته باشد. مثلاً ممکن است طرفین بخواهند در یک فرودگاه، بندر دریایی و یا یک ترمینال زمینی معین، ریسک انتقال یابد؛ بنابراین باید در این مورد به توافق رسیده و آن را در قرارداد ذکر کنند.
محل مقصد در قانون CPT
لازم است که حتماً نقطه دقیق مقصد در قرارداد مشخص و ذکر شود. در حقیقت محل مقصد، مکانی است که فروشنده قرارداد حمل و نقل را تا آنجا تنظیم نموده و هزینه‌ها را پرداخت می‌نماید.
تأمین کالای تحویل داده شده در قانون CPT
در قانون اینکوترمز CPT ، منظور از تأمین کالا، فروش چندین باره یک کالا در زنجیره سریالی فروش است. در این فرآیند فروش، در طی جریان حمل، اولین خریدار کالا، آن را به خریدار دیگری فروخته و اینگونه در نقش فروشنده ظاهر می‌شود.
هزینه تخلیه کالا در مقصد در CPT
براساس قرارداد تنظیم شده با متصدی حمل، چنانچه فروشنده در تخلیه کالا در مقصد مشخص شده، هزینه‌ای را متحمل شود، این امکان را ندارد که این هزینه‌ها را به صورت مجزا، از فرد خریدار درخواست نماید. فقط در صورتی این امکان برای فروشنده فراهم می‌شود که از قبل در این رابطه با طرف مقابل به توافق رسیده باشند.
ترخیص جهت واردات و صادرات در CPT
در مورد ترخیص کالا برای صادرات در قانون اینکوترمز CPT، باید گفت که ترخیص محموله برعهده فروشنده خواهد بود. البته فروشنده در مسئله انجام تشریفات واردات کالا، پرداخت هزینه‌های ترانزیت محموله از کشورها در مسیر و همچنین پرداخت هزینه‌هایی به‌منظور واردات کالا در کشور، هیچ‌گونه مسئولیتی ندارد.
بیمه محموله در قاعده CPT
در مورد بیمه کالا لازم به ذکر است که فروشنده هیچ مسئولیتی بابت بیمه محموله نداشته و در صورت وقوع خسارت یا آسیب به کالا در فرآیند حمل و نقل، ممکن است خریدار با مشکلات بیمه‌ای روبرو شود. اگر در روند حمل و نقل، چند حامل وجود داشته باشد، بعد از تحویل بار به اولین حامل، هزینه‌ها و مسئولیت‌ها به خریدار انتقال می‌یابد. مثلاً چنانچه خریدار، کالا را بیمه نکرده باشد و محموله کامیون که اولین حامل است، در راه رسیدن به فرودگاه و تحویل بار به حامل دوم یعنی باربری هوایی، در اتفاقی آسیب ببیند، فروشنده مسئول آن خسارت نخواهد بود. چرا که قبلاً بار به حامل اول یعنی کامیون منتقل شده است. خریدار می‌تواند برای کاهش خطر، پرداخت بیمه را در قرارداد مدنظر قرار داده و فروشنده کالاها را در حین حمل و نقل بیمه کند.
وظایف فروشنده کالا در قانون CPT
در قاعده اینکوترمز CPT قراردادی میان طرفین تنظیم می‌گردد که در آن کلیه وظایف خریدار و فروشنده ذکر شده است. اغلب تنظیم این قرارداد با هماهنگی یک شرکت حمل و نقل بین‌المللی صورت می‌گیرد. وظایفی که طبق این قرارداد برعهده فروشنده است، در زیر بیان شده است.
- اظهار محموله به گمرکات مبدأ
- تخلیه کالا در بندر مبدأ
- بارگیری محموله روی کشتی
- حمل بار تا بندر مبدأ
- حمل محموله تا بندر کشور مقصد
- تخلیه بار در مقصد تعیین شده از طرف خریدار
- حمل کالا تا محل تعیین شده در مقصد
- وظایف خریدار کالا در ترم CPT
در قاعده اینکوترمز CPT، اصلی‌ترین وظیفه خریدار در مرحله اول، پرداخت هزینه بابت قیمت کالا است. علاوه بر آن، خریدار وظایف و مسئولیت‌های دیگری هم دارد که به شرح زیر خواهند بود:
- بیمه کالا
- ترخیص کالا از گمرکات مقصد
- پرداخت عوارض گمرکی در کشور مقصد
مزایا و معایب قاعده اینکوترمز CPT
در بررسی مزایا و معایب قرارداد اینکوترمز CPT به این نتیجه خواهیم رسید که این قانون از معایب و مزایای زیر برای فروشنده و خریدار برخوردار خواهد بود:
مزایا CPT
از جمله مزایای قواعد CPT برای فروشنده و خریدار در زیر بیان شده است:
- این قانون حمل و نقل کالا را با خطر کمتری برای خریدار مواجه می‌کند. زیرا تا زمانی که کالا به دست حامل نرسیده، فروشنده مسئول هر گونه ضرر یا صدمه‌ای خواهد بود.
- از مزایای دیگر CPT برای خریدار آن است که تمامی مراحل مرتبط با مدارک و همچنین مراحل قانونی حمل محموله را بر روی دوش فروشنده می‌گذارد. یعنی لازم است که فروشنده کلیه جوانب قانونی حمل و نقل محموله را مانند هماهنگی‌ها، امور گمرکی، مالیات‌ها و دیگر مسائل مرتبط با صادرات کالا را انجام دهد.
- مزیت این توافق برای فروشنده آن خواهد بود که خریداران را ترغیب می‌کند تا کالای او را بخرند. مثلا چنانچه خریدار قصد خرید محصولی را داشته باشد و به دلیل خطرات حمل و نقل آن مردد باشد، ممکن است یا خرید را انجام ندهد و یا از فروشنده‌ای نزدیکتر خرید خود را انجام دهد. ولی اگر فروشنده مسئولیت هزینه‌های رسیدن محموله به حامل را بر عهده گیرد و اینگونه خطرات را برای خریدار کاهش دهد، ممکن است خریدار برای خرید از او تمایل بیشتری نشان دهد.
معایب CPT
قراردادهای اینکوترمز CPT هم مانند تمام مقررات و قوانین حمل و نقل بین‌المللی، معایب و ایراداتی نیز برای طرفین قرارداد دارد که از نمونه آن‌ها باید به موارد زیر اشاره کرد.
- تا هنگامی که محموله به حامل تحویل داده نشده است، فروشنده مسئول هرگونه خسارت احتمالی خواهد بود. بنابراین ریسک حمل و نقل محموله در این قانون، برای فروشنده افزایش می‌یابد.
- چنانچه حامل، کالا را از مسیری که فروشنده تعیین کرده است به مقصد نهایی نرساند، مواردی مثل تأخیر و هزینه‌هایی اضافی را برای فروشنده به دنبال دارد.
- اگر حمل و نقل از مسیر دریایی و یا حمل هوایی باشد، برای خریدار خطر بیشتری وجود دارد. چرا که خریدار مسئولیت ریسک را از نقطه حامل اولیه که اغلب یک کامیون است، بر عهده می‌گیرد.
بدون دیدگاه