آشنایی با اصطلاحات حمل و نقل و کاربردهایی که دارند، برای تمامی افرادی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، ضروری است. این اصطلاحات در انواع حمل بین‌المللی، حمل دریایی، زمینی و حمل هوایی طیف وسیعی دارند و بازرگانان و هر شخصی که در زمینه حملونقل کالا و لجسیک فعالیت می‌کند، باید با آنها آشنایی کافی را داشته باشد.
بسیاری از این اصطلاحات به زبان فارسی ترجمه شده و معادل مناسب و مرتبطی برای آنها در نظر گرفته‌اند. ولی زمانی که بحث تجارت بین‌المللی وسط باشد آشنایی کامل با اصطلاحات بین‌المللی نیز لازم است. در این مقاله اصطلاحات حمل‌و نقل را به همراه کاربردهایشان برای شما شرح می‌دهیم. با ما همراه باشید.
اصطلاحات حمل و نقل
اصطلاحات حمل و نقل زیادی در سطح بین‌المللی وجود دارد که در روند انتقال کالا و بار استفاده می‌شوند. مانند تزانزیت کالا که زیاد شنیده‌ایم و همانطور که می‌دانید تزانزیت به معنی انتقال کالا در سطح بین‌المللی و از طریق گمرکات کشورهای مبدأ و مقصد است.
در ادامه کاربردی‌ترین و متدوال‌ترین اصطلاحات حمل و نقل را شرح می‌دهیم:
یک: حملونقل بین المللی کالا (The International Transport of Goods)
اولین اصطلاح حمل و نقل که در تجارت بین‌المللی لازم است بدانید حملونقل بین‌المللی کالا است. در واقع زمانی که کالایی را از یک کشور به کشوری دیگه منتقل می‌کنید، حملونقل در سطح بین‌المللی انجام می‌شود. حملونقل بین‌المللی کالا شرایط و قوانین خاص و بین‌المللی دارد، که ارسال و دریافت کالا باید بر طبق آن قوانین و مربوط به لجسیک بین‌المللی انجام شود.
دو: بارنامه (Bill of Lading)
بارنامه یکی از رایج‌ترین واژه‌ها در اصطلاحات حمل و نقل بوده و سندی است که از طرف شرکت‌های حملونقل صادر می‌شود. در واقع بارنامه اوراق بهاداری است که به منظور قرارداد حمل کالا و رسید بار تهیه و تنظیم شده و به نوعی سند مالکیت کالا محسوب می‌شود. این سند شامل اطلاعات و مشخصات کامل کالا بوده و در آن مشخصات فرستنده، گیرنده، هزینه‌های حملونقل و کمیسیون و دیگر اطلاعات مربوط به محموله ثبت می‌شود.
همچنین از بارنامه می‌توان هنگامی که بار آسیب دید، برای ادعای خسارت از شرکت بیمه استفاده کرد.
سه: بارگیری (Loading) در اصطلاحات حمل و نقل
بارگیری کالا به فرآیند قراردادن محموله بار در وسیله نقلیه برای ارسال به مقصد اطلاق می‌شود.
چهار: بیمه‌نامه (Insurance Policy)
یکی دیگر از اصطلاحات حمل و نقل که به کرات شنیده‌اید بیمه‌نامه است. بیمه‌نامه به سندی گفته می‌شود که از سوی شرکت بیمه و به درخواست بیمه‌گذار صادر می‌شود. با این سند محموله بار بیمه شده و در صورتی که در طول مسیر و فرایند حملونقل آسیبی به کالا رسید بیمه‌گذار بتواند خسارت خود را جبران کند.
پنج: سی ام آر (CMR)
راه‌نامه زمینی یکی از اصطلاحات حمل و نقل زمینی بوده است. با صدور این سند حمل‌کننده موظف است در ازای دریافت کرایه و هزینه حمل و نقل، کالایی را با وسیله نقلیه زمینی و جاده‌ای از مبدأ به مقصد منتقل کند.
این سند طبق قوانین بین‌المللی کالا صادر شده و قابلیت معامله شدن ندارد. هر محموله باری که این سند را داشته باشد و به کشورهای عضو این قوانین ارسال شود، در صورتی که در کشور مبدأ به صورت صحیح و درست بارگیری و پلمپ شود، تا رسیدن به مقصد و در طول مسیر نیازی به بررسی و باز شدن محموله ندارند.
شش: وی جی ام (VGM)
VGM یکی از اصطلاحات حمل و نقل دریایی بوده و به معنی تاییدیه وزن کانتینر است. در واقع VGM مخفف Verified Gross Mass است. از این اصطلاح برای تمامی کانتینرهایی که از تمام ظرفیتشان استفاده شده و پر هستند استفاده می‌کنند. به عبارتی VGM برای تمامی کانتینرهای پری که صادرات و ترانزیت می‌شوند، در همۀ بندرها ضروری است.
فرم‌های VGM از طرف شرکت کشتیرانی برای ارسال‌کنندۀ کالا فرستاده می‌شود و ارسال‌کنندۀ کالا موظف است فرم‌ها را با دقت تکمیل و وزن کانتینر را تایید کند. مسئولیت اعلام VGM با فرستندۀ کالا است.
هفت: کارنه تیر (TIR Carnet) در اصطلاحات حمل و نقل
از دیگر اصطلاحات حمل و نقل کارنه تیر است. کارنه تیر سندی گمرکی برای ترانزیت بین‌المللی کالا و طبق کنوانسیون TIR در کشور مبدأ صادر می‌شود. براساس این مدرک کالا در وسیلۀ نقلیه جاده‌ای پلمپ شده و از کشور مبدأ به سوی مقصد از راه زمینی عبور می‌کند. محموله بار تا رسیدن محموله بار به مقصد و هنگام عبور از کشورهایی که در مسیر هستند، نیازی به انجام تشریفات گمرکی و ترانزیتی در مرز ورود و خروج ندارد.
هشت: کارنه ا.ت.ا (ATA Carnet)
کارنه ا.ت.ا اغلب با عنوان «گذرنامه برای کالاها» شناخته می‌شود و مدرک ورود موقت بین‌المللی است. در اصطلاحات حمل و نقل، این اصطلاح را زمانی به کار می‌برند که فرستنده کالایی را به‌صورت موقت و به قصد ارائه در نمایشگاهی وارد کشوری کند. همچنین این مدرک برای صادرات و واردات کالاهای فاسدشدنی که باید زود مصرف شوند نیز تهیه می‌شود. کالایی که این مدرک را دارد نیازی به انجام تشریفات گمرکی و ترانزیتی مربوط به ورود موقت ندارد.
نه: راه‌نامه هوایی (Airway Bill)
راه‌نامه هوایی از اصطلاحات حمل و نقل کالا بوده و زمانی کاربرد دارد که محموله بار از طریق هوایی منتقل شود. در واقع صاحب کالا با ارائه این مدرک به شرکت هواپیمایی مربوطه می‌تواند بار خود را تحویل بگیرد. این راه‌نامه 12 نسخه دارد که سه نسخه از آن بارنامه هوایی و اصلی هستند و ماباقی برای قسمت‌های مختلف شرکت هواپیمایی که قصد حمل و نقل کالا را دارند، ارائه می‌شوند.
ده: فورواردر (Forwarder) در اصطلاحات حمل و نقل
فورواردر به شخص حقوقی یا شرکتی می‌گویند که مشتری بار خود را برای ارسال به آنها می‌سپارد. در واقع فورواردر مسئولیت حمل و نقل کالاهای ارسالی را به عهده دارد و موظف است کالا را از مبدأ به مقصد بفرستد. به بیان دیگر می‌توانیم بگوییم به شرکت‌هایی که به‌طور مستقیم با مشتری قرارداد حملونقل کالا را منعقد می‌کنند، در اصطلاحات حمل و نقل فورواردر می‌گویند.
یازده: کریر (Carrier)
کریر یکی دیگر از اصطلاحات حمل و نقل بوده و به معنی حمل کننده است. در واقع کریر شرکت یا شخصی حقوقی است که با فورواردر قرارداد می‌بندد و محموله بار را با وسایل نقلیه خود به مقصد ارسال می‌کند. به عبارتی کریر در ازای دریافت مبلغی به عنوان کرایه، تمامی مسئولیت‌های حمل و نقل بار را به عهده می‌گیرد.
دوازده: تأمین‌کننده کالا و خدمات (Supplier)
از دیگر اصطلاحات حمل و نقل تأمین‌کننده کالا و خدمات است. همانطور که از عنوان آن مشخص است، این اصطلاح به شخص یا شرکتی گفت می‌شود که بار مشتری را تأمین می‌کند. مشتری یا خریدار کالا به طور مکرر از این شرکت یا اشخاص خرید کرده و همیشه کالای خود را از آنجا تهیه می‌کند.
سیزه: گیرنده کالا (Consignee)
گیرنده می‌تواند خودِ خریدار باشد. همچنین کارگزار یا نماینده خریدار را نیز در اصطلاحات حمل و نقل گیرندۀ کالا می‌نامند.
چهارده: دریافت‌کننده (Receiver) در اصطلاحات حمل و نقل
در اصطلاحات حمل و نقل به شخصی که بار را در بنادر از کریر دریایی دریافت می‌کند، دریافت‌کننده می‌گویند. دریافت کننده ممکن است صاحب بار باشد یا نباشد. زیرا برخی از افراد دریافت بار را به افراد بارفرابر می‌سپارند.
اصطلاحات حمل و نقل دریایی
همانطور که می‌دانید اصطلاحات حمل و نقل بین المللی بسیار گسترده است و تمامی روش‌های حمل نیز اصطلاحات حمل و نقل مخصوص به خود را دارد که به بخش‌های زیر تقسیم می‌شود:
- اصطلاحات حمل و نقل هوایی
- اصطلاحات حمل و نقل دریایی
- اصطلاحات حمل و نقل ریلی
- اصطلاحات حمل و نقل جاده ای
از آنجایی که حمل کالا بیشتر از راه دریایی انجام می‌شود، در اینجا بهتر است نگاهی اجمالی به برخی از این اصطلاحات مفید بازرگانی و حمل و نقل بین المللی داشته باشیم. دیکشنری اصطلاحات کشتیرانی شامل واژگان و اصطلاحات مرتبط با حوزه کشتیرانی و حملونقل دریایی است. در زیر، چند نمونه از اصطلاحات حملونقل کشتیرانی و تعریف آنها آمده است:
- کشتی (Ship): وسیله نقلیه دریایی بزرگ که برای حمل و نقل کالاها و افراد بر روی آبها و دریاها استفاده می‌شود.
- کشتی باری (Cargo Ship): یک نوع کشتی که برای حمل و نقل بار و کالاها به کار می‌رود.
- کشتی حاشیه‌ای (Ferry): یک نوع کشتی که برای حمل و نقل افراد و وسایل نقلیه از سواحل یکی از نقاط به نقاط دیگر استفاده می‌شود.
- کشتی نفت‌کش (Oil Tanker): نوعی کشتی بزرگ که برای حمل و نقل نفت و محصولات نفتی مانند بنزین و نفت خام به کار می‌رود.
- ناوگان (Fleet): مجموعه کشتی‌های متعلق به یک شرکت یا اپراتور کشتیرانی.
- بندر (Port): مکانی که کشتی‌ها بارگیری و تخلیه کالاها را انجام می‌دهند و به اتصال آنها به سیستم حمل و نقل زمینی اجازه می‌دهد.
- کنتینر (Container): واحد استاندارد برای بسته‌بندی کالاها که به راحتی از یک مکان به مکان دیگر حمل می‌شود.
- بندرگاه (Harbor): یک منطقه دریایی محافظت‌شده که برای پناهگاه کشتی‌ها و کشتی‌های کوچک به کار می‌رود.
- تانکر (Tanker): نوعی کشتی که برای حمل و نقل مایعات مانند نفت، گازوئیل، گاز مایع و سایر محصولات مشابه استفاده می‌شود.
- شناور (Float): کشتی‌های کوچک یا سازه‌های دریایی که در آب شناور هستند.
- پایانه حاشیه‌ای (Ro-Ro Terminal): یک نوع ترمینال که برای بارگیری و تخلیه وسایل نقلیه مانند خودروها و کامیون‌ها به کشتی‌ها استفاده می‌شود. “Ro-Ro” مخفف “Roll-On/Roll-Off” است.
- ترمینال حاشیه‌ای نفت (Oil Terminal): مکانی که برای تخلیه و ذخیره نفت و محصولات نفتی از کشتی‌های نفت‌کش استفاده می‌شود.
- کنتینریزاسیون (Containerization): استفاده از کنتینرهای استاندارد برای بسته‌بندی و حمل و نقل کالاها، که به کاهش زمان و هزینه‌های حمل و نقل کمک می‌کند.
- آبیار (Anchor): وسیله‌ای بزرگ و سنگین که به قایق‌ها و کشتی‌ها کمک می‌کند در یک مکان ثابت در آب متوقف شوند.
- مسیر دریایی (Sea Lane): مسیرهای مشخص در اقیانوس‌ها و دریاها که برای حرکت کشتی‌ها به مقاصد مختلف استفاده می‌شوند.
این تعداد معدودی از اصطلاحات کشتیرانی هستند. حوزه کشتیرانی دارای واژگان و اصطلاحات مختلفی است که در کنار دیگر اصطلاحات تجاری و فنی به کار می‌روند.
سخن پایانی؛ آشنایی با متداول‌ترین اصطلاحات حمل و نقل
در این مطلب متداول‌ترین اصطلاحات حمل و نقل و کاربردهای آنها را شرح دادیم. آشنایی با این اصطلاحات که در نقل‌وانتقالات کالا کاربرد دارند، برای تمامی اشخاصی که در حوزه لجسیک و ترانزیت کالا فعالیت می‌کنند لازم است. تفاوتی هم ندارد راننده کامیون باشید و در حملونقل زمینی کار می‌کنید یا رئیس شرکت بازرگانی باشید، در هر صورت آشنایی با این اصطلاحات امری و ضروری و بدیهی است. امیدواریم این مطلب برای شما مفید باشد. در صورتی که در زمینه حملونقل نیاز به مشاوره و راهنمایی دارید، کارشناسان ما در تیم آستریا آمادگی پاسخگویی به سؤالات شما را دارند.
بدون دیدگاه