همانطور که می‌دانید قیمت ارز و دلار در این چند سال اخیر نوسانات زیادی داشته است. قیمت‌های ناپایدار و تغییرات ساعتی ارز و دلار بسیار از فعالان اقتصادی را سردرگم کرد و فعالیت آن‌ها را تحت تأثیر قرار داد. در همین راستا و به منظور برطرف کردن مشکلات ناشی از نوسانات ارزی، دولت سیاست‌هایی اتخاد کرد که یکی از این خط مشی‌ها راه‌اندازی سامانۀ نیما است. در این مقاله دربارۀ سامانه نیما و کارکرد آن مفصل صحبت می‌کنیم. با ما همراه باشید.
تاریخچه سامانه نیما چیست؟
همانطور که گفتیم دولت با هدف تأمین و فروش ارز برای واردکنندگان و صادرکنندگان کالا و خدمات، اقدام به راه‌اندازی سامانه نیما کرد. سامانه نیما مخفف سامانه نظام یکپارچۀ معاملات ارزی و بستری امن و مطمئن برای خرید و فروش ارز است. فعالیت این سامانه از 28 بهمن 1396 به‌صورت آزمایشی و از تاریخ 3 اردیبهشت 1397 به‌صورت رسمی آغاز شد.
اهداف راه‌اندازی سامانه نیما چیست؟
سامانه نیما با هدف تخصیص عادلانۀ ارز بر اساس اولویت تقاضا، جلوگیری از قاچاق و خروج سرمایه‌های کشور و همینطور شفافیت پروسۀ عرضه و تقاضا شروع به کار کرد. در ادامه اهداف کلی دولت را در راستای راه‌اندازی سامانه نیما تشریح می‌کنیم:
- تعیین نرخ واقعی ارز بر اساس مکانیسم عرضه و تقاضا با هدف یکسان‌سازی نرخ ارز
- ثبات نرخ ارز با برگشت ارز حاصل از صادرات و نهادینه کردن عملیات بازارگردانی
- ایجاد مکانیسم شفاف و عملیاتی برای معاملات ارزی و کاهش امکان خطا و اشتباه
- راه‌اندازی سازوکاری امن و بستری مطمئن برای انجام تسویه وجوه معمالات ارزی
- تعیین و تثبیت هویت بازیگران اصلی و واقعی بازار ارز کشور و سامان‌دهی آن‌ها
- اعتباربخشی و هویت‌بخشی به اعضا و فعالان مجاز و بازیگران عمده بازار ارز کشور
اهمیت سامانه نیما در صادرات و واردات
سامانه نیما در ایران یکی از سیستم‌های مهم و بزرگ در زمینه تجارت بین‌المللی و مدیریت واردات و صادرات است. اهمیت سامانه نیما چیست؟ در ادامه به بیان این موضوع می‌پردازیم:
- تسهیل تجارت بین‌المللی: یکی از اهداف اصلی سامانه نیما، تسهیل و تسریع فرآیند واردات و صادرات کالاها و خدمات به وسیله افراد و شرکت‌ها در ایران است. این سامانه به کاهش مشکلات و سربارهای مرتبط با مرزها و گمرک‌ها کمک می‌کند.
- تسهیل در تعریف و پردازش گمرکی: سامانه نیما به واحدهای گمرکی امکان می‌دهد که اطلاعات و اسناد مورد نیاز برای تعریف و پردازش گمرکی به صورت آنلاین ارسال و دریافت کنند. این امر موجب کاهش زمان مورد نیاز برای واردات و صادرات می‌شود.
- تقویت تراز پرداختی: با ایجاد شفافیت در معاملات تجاری و اطلاع‌رسانی به‌موقع در مورد وضعیت تراز پرداختی کشور، سامانه نیما به مقابله با مشکلات مرتبط با تراز پرداختی کمک می‌کند.
- تسهیل در تجارت الکترونیکی: این سامانه امکان تجارت الکترونیکی و ارتباطات میان افراد و شرکت‌ها را بهبود می‌بخشد و میزان اطلاعات مورد نیاز برای انجام معاملات اینترنتی را تسهیل می‌کند.
- کاهش هزینه‌ها و زمان: سامانه نیما می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و زمان مرتبط با ترتیبات گمرکی و تجارت بین‌المللی کمک کند. این امر برای کسب‌وکارها و واردکنندگان و صادرکنندگان بسیار مهم است.
- شفافیت و تراز پرداختی: سامانه نیما باعث تسهیل در تعامل و تبادل اطلاعات بین نهادهای مختلف دولتی و تجاری می‌شود و اطلاعات در مورد وضعیت تراز پرداختی کشور را بهبود می‌بخشد.
- کنترل مؤثر تجارت بین‌المللی: این سامانه به دولت امکان مانیتورینگ و کنترل بهتر تجارت بین‌المللی را می‌دهد و به جلوگیری از تجارت غیررسمی و تقلبی کمک می‌کند.
- پشتیبانی از توسعه تجارت الکترونیکی: سامانه نیما در توسعه تجارت الکترونیکی در ایران نقش اساسی دارد و به تسهیل انجام معاملات اینترنتی و تبادل اطلاعات میان واحدهای تجاری و گمرکی منجر می‌شود.
بازیگران اصلی سامانه نیما چه کسانی هستند؟
سامانه نیما داده‌ها و اطلاعات کامل و واقعی از عرضه و تقاضای ارز را ارائه می‌کند. همچنین تأمین منابع و تخصیص ارز در یک ساختار یکپارچه صورت می‌پذیرد. از طرفی این سامانه علاوه بر پاسخگویی به نیازهای بزرگ و کلان بازرگانی و تجاری، قابلیت پاسخ به نیازهای خرد و جزئی را نیز دارد. منظور از نیازهای خرد، ارزهای مسافرتی و درمانی و دانشجویی است.
بنابراین بر اساس آنچه گفتیم بازیگران اصلی سامانه نیما به شرح زیر است:
- متقاضیان ارز یا همان واردکنندگان کالا و خدمات
- عرضه‌کننده ارز یا همان صادرکنندگان کالا و خدمات
- واسطه‌گران یا همان بانک‌ها و صرافیها
- سیاست‌گذار که باتوجه به پیش‌بینی مصارف و منابع، نرخ، دامنۀ آزادی نرخ، اولویت و سقف مصارف را از طریق این سامانه کنترل می‌کند.
مزایای سامانه نیما چیست؟
باتوجه به اطلاعاتی که بانک مرکزی ارائه کرده است، واردکنندگان و صادرکنندگان باید از سامانه نیما بهره ببرند. واردکنندگان برای تقاضای تأمین ارزی که برای ورود کالا پس از ثبت سفارش نیاز دارند و صادرکنندگان نیز برای عرضه و فروش ارز حاصل از صادرات کالا باید از سامانه نیما استفاده کنند.
پس بدیهی است که یکی از مزایای سامانه نیما دسترسی بازرگانان و تجار به دامنۀ گسترده‌ای از صرافی‌های بانکی و تضامنی است. به همین دلیل سامانه نیما رقابت سالمی بین صرافی‌های موجود در این سیستم بوجود می‌آورد.
همچنین یکی دیگر از مزایای مهم این سامانه، امنیت معاملاتی بوده و تمامی خرید و فروش‌ها شفاف و با ایمنی صورت می‌پذیرد. تقاضاکنندگان و فروشندگان ارز می‌توانند به سهولت و راحتی درخواست خود را به‌صورت آنلاین ثبت کنند و پس از آن معامله از طریق صرافی‌های مجاز در سامانه نیما انجام می‌شود.
تأمین ارز چگونه صورت می‌گیرد؟
فرایند تأمین ارز برای متقاضیان و واردکنندگان کالا به دو روش انجام می‌شود.
روش اول از طریق بانک: در این روش واردکننده سفارش خود را ثبت می‌کند و بانک مرکزی از روش پرتال ارزی، ارز درخواست شده را تأمین می‌کند. پرداخت‌ها به فروشندگان خارجی نیز از طریق روابط بین کارگزاری‌‌های بانک‌های ایران و دیگر کشورها انجام می‌شود.
روش دوم از طریق صرافیها: این روش غیربانکی است و سیستم بانکی در فرایند تأمین ارز دخالتی ندارد. در واقع صرافیها تبادل پول را انجام می‌دهند. در این روش متقاضیان ارز می‌توانند از طریق سامانه نیما درخواست خود را ثبت کنند. سپس پیشنهادهای صرافی را برای ارائه خدمات بررسی و گزینه مناسب را انتخاب کنند.
کارکرد سامانه نیما چگونه است؟
در سامانه نیما واردکنندگان کالا و خدمات به‌عنوان تقاضاکنندۀ ارز و صادرکنندگان نیز به عنوان عرضه‌کنندۀ ارز سفارش خود را در سامانه نیما ثبت می‌کنند. صرافی‌های بانکی و تضامنی نیز به‌عنوان واسطه‌گر مالی فرایند خرید و فروش را هدایت می‌کنند. در ادامه چگونگی خرید و فروش ارز توسط واردکننده و صادرکننده را توضیح می‌دهیم.
تقاضا و خرید ارز
بازرگانان پس از تخصیص ارز توسط بانک مرکزی و نیز ارائه تعهدات مربوط باید درخواست خود را ثبت کند. به این منظور به سامانه جامع تجارت به آدرس اینترنتی WWW.NTSW.IR مراجعه کرده و درخواست خرید ارز خود را ثبت می‌کند. برای ثبت تقاضا لازم است اطلاعاتی مانند اطلاعات ارز درخواستی، مشخصات حساب مقصد برای حواله، مشخصات درخواست کننده و… را ثبت کند. پس از ثبت سفارش و باتوجه به هماهنگی‌هایی که بین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و وزارت صنعت، معدن و تجارت وجود دارد، این درخواست در سامانه جامع تجارت ثبت می‌شود و همچنین در سامانه نیما قرار می‌گیرد. از طرفی این درخواست‌ها برای صرافیها نیز قابلیت نمایش دارند. صرافیها با دیدن درخواست‌ها پاسخ مناسب را ارسال می‌کنند و بازرگانان نیز با دریافت پیشنهاد و پاسخ از طرف صرافیها، می‌توانند پیشنهاد مناسب را انتخاب و فرایند خرید را تکمیل کنند.
عرضه و فروش ارز
صادرکننده باید در مرحلۀ اول به سامانه جامع تجارت مراجعه و اقدام به عرضه ارز خود کند. عرضۀ ارز با انتخاب پروانه صادراتی میسر است. پس از ثبت عرضه، صرافی‌های مجاز می‌توانند این درخواست را ببینند و در صورت تمایل درخواست خرید خود را روی هر کدام از آن‌ها ثبت کند. در نهایت صادرکننده پس از بررسی تقاضای صرافیها در صورت تمایل، معامله را تکمیل و ارز خود را می‌فروشد.
لازم به ذکر است در صورتی که هنگام ثبت فروش، فیلد نوع فروش یکی از گزینه‌های «صادرات خدمات» یا «پیش‌فروش کالا» یا «سرمایه‌گذاری خارجی» را انتخاب کنید، فقط بانک‌ها و صرافی‌های بانکی می‌توانند عرضه را مشاهده کرده و تقاضایشان را ثبت کنند.
سامانه نیما؛ تسهیل امور عرضه و تقاضای ارز
همانطور که گفتیم با استفاده از سامانه نیما کلیه فرایندهای عرضه و تقاضای ارز در بستری شفاف و راحت انجام می‌شود. برای خرید و فروش ارز شما می‌توانید هر قیمتی را تعیین کنید ولی طبیعی است که ممکن است هیچ فروشنده یا خریداری با قیمت پیشنهادی شما نباشد. پس بهتر است باتوجه به نرخ ارز و پیشنهادهای صرافیها تعیین قیمت کنید. تیم آستریا در این زمینه شما را راهنمایی می‌کند و قدم با قدم برای خرید و فروش ارز با شماست. با کارشناسان ما در تماس باشید.
بدون دیدگاه