صادرات قطعی کالا به این معنی است که بازرگان، برای فروش، استفاده و یا مصرف کالا، آن را به خارج از مرزهای گمرکی کشور ارسال می‌کند. در این نوع از صادرات، کالاها از سود بازرگانی، حقوق گمرکی، عوارض و مالیات معاف شده و تنها مشمول هزینه‌های گمرکی هستند. وزارت صنعت، معدن و تجارت، هر ساله با توجه به وضعیت بازارهای بین‌المللی، لیست قیمت‌ها را برای صادرات کالا مشخص می‌کند. کسب‌وکارها و واحدهای تولیدی می‌توانند برای انجام صدور قطعی از روش‌ها و مکانیزم‌های مختلفی استفاده کنند.
معمولاً در صادرات از نوع قطعی، انتقال کالا از راه‌هایی چون بازارچه‌های مرزی، مرزنشینان، تجار و شرکت‌های تعاونی صورت می‌گیرد. در صادرات قطعی، واردکننده هیچ نیازی به ارائه تعهد جهت بازگرداندن کالا به کشور را نداشته و در حقیقت این روش صادرات، برخلاف صادرات موقت است. در این نوع صادرات، صاحب محموله با ارائه مدارک لازم به گمرک، به انجام اقدامات مورد نیاز برای ترخیص کالای صادراتی خود می‌پردازد. به منظور جلوگیری از بیش اظهاری صادرکننده در گمرک برای سو استفاده از مزایای صادراتی، گمرک وظیفه دارد ارزش کالاهای صادراتی را بررسی کند.
انواع مختلف صادرات قطعی کالا
به طور کلی صادرات قطعی کالا نیز خود به دو بخش دیگر تقسیم میشود که در زیر به آن‌ها اشاره شده است:
- صادرات قطعی تجاری (با حجم بالا): هنگامی که تاجر بنا به تشخیص گمرک، یک محموله تجاری در حجم و تعداد بالایی را با هدف کسب درآمد ارزی و تجارت بین‌المللی به کشور مقصد ارسال کرده باشد، به این کار صادرات قطعی تجاری می‌گویند. در واقع در این نوع از صادرات که همان روش غالب صادرات قطعی محسوب میشود، تجار دارای کارت بازرگانی، با گذراندن تشریفات گمرکی صادرات قطعی، تکمیل فرم‌های مخصوص و دریافت مجوزها، کالاهای خود را به جهت فروش گسترده به خارج از کشور صادر می‌کنند.
- صادرات قطعی غیرتجاری (با حجم پایین): در صادرات قطعی غیرتجاری که بیشتر به منظور بازاریابی، هدیه، ارسال نمونه کالا انجام می‌پذیرد، کالا به تعداد کم و در حجمی پایین و اغلب از طریق پست، به‌صورت فریت بار و یا همراه خود مسافر صادر می‌گردد. این نوع صادرات هیچگونه شباهتی به نوع قطعی تجاری ندارد. زیرا ممکن است مطابق با آیین‌نامه اجرایی قانون واردات و صادرات، کالاها توسط مسافران سفرهای خارجی صادر شوند. به عنوان مثال یک مسافر مقداری از یک کالای خوراکی نظیر زعفران را جهت فروش محدود به خارج از کشور منتقل می‌کند.
مراحل صادرات قطعی کالا
صادرات قطعی کالا از کشور ایران به دیگر کشورهای دنیا با ارائه مدارک مربوط به صادرات کالا در زمان مراجعه به انبار گمرک آغاز میشود. به این معنی که لازم است واردکننده کالا به گمرک مراجعه کرده و با تحویل کالا و ارائه مدارک مورد نیاز، مراحل صادرات قطعی را آغاز نماید. به طور کلی مراحل صادرات قطعی کالا به صورت زیر خواهد بود:
1. تحویل کالا به انبار گمرک
هنگام تحویل کالاها به انبار گمرک لازم است مراحل زیر انجام شود:
- پر کردن فرمی که مربوط به ورود کالا به انبار گمرک است.
- محموله را وزن نموده و قبض باسکول را دریافت می‌کنیم.
- سپس بار در انبار گمرک تخلیه شده و از انباردار یک رسید دریافت می‌نماییم.
- پس از آن باید اقدام به ثبت تقاضای ارزیابی و حمل یک باره کالای صادراتی خود نمایید.
2. تکمیل اظهارنامه و مدارک
در این مرحله باید اظهارنامه صادراتی را تکمیل کرده و مدارک و مجوزهایی چون گواهی بهداشت، گواهی قرنطینه، گواهی زیست محیطی و… را ارائه نماییم.
3. ارزیابی و صدور پروانه صادراتی
در مرحله بعد کارشناسان گمرک با دریافت شماره ثبت اظهارنامه، مدارک را ارزیابی نموده و پروانه را صادر می‌کنند.
4. خروج از مرز
در نهایت نیز باید به درب خروج گمرک مرزی مراجعه کرده و اطمینان داشته باشید که کالا با نظارت کارشناس گمرک، به خارج از کشور ارسال می‌گردد.
مدارک لازم جهت صادرات قطعی
به منظور صادرات کالا به روش قطعی، لازم است صاحب کالا با در دست داشتن مدارک مربوطه و آماده‌سازی برخی از فرم‌ها و مجوزها به گمرک مراجعه نماید. این مدارک در گمرک بررسی شده و مجوز صادرات قطعی کالا صادر میشود. تکمیل بودن این مدارک و مطابقت کالای صادراتی با موارد اعلام شده در اظهارنامه، می‌تواند تأثیر زیادی بر روند صدور مجوز صادرات داشته باشد. برای صدور مجوز صادرات قطعی مدارک زیر نیاز است:
- اظهارنامه
- قبض انبار
- پروانه صادرات
- کارت بازرگانی
- گواهی پرداخت تعرفه گمرکی
- اینویس
- پروفرما یا سند پیش‌فاکتور
- گواهی استاندارد اجباری برای بعضی کالاهای مشمول این قانون
- گواهی بهداشت و دیگر گواهی‌های لازم برای انواع مختلف کالاها مانند شناسه فرش جهت صادرات انواع فرش
- تهیه پکینگ لیست (Packing List) یا همان صورت عدل‌بندی (در صورت تنوع در کالاها صادراتی مورد نیاز است)
کالاهای مختلف صادراتی
انواع مختلف کالاهای صادراتی به دسته‌بندی زیر تقسیم خواهند شد:
- مجاز: کالاهای مجاز، مشمول کالاهایی خواهند شد که واردات و صادرات آن‌ها با رعایت ضوابط، به گرفتن مجوزی نیازی ندارند.
- مجاز مشروط: این دسته از کالاها، در واقع به کالاهایی می‌گویند که با گرفتن مجوز، واردات و صادرات آن‌ها، ممکن خواهد بود.
- ممنوع: کالاهای ممنوع نیز کالاهایی را شامل میشود که واردات و صادرات آن‌ها بنا به شرع مقدس اسلام و یا مصالح ملی به موجب قانون اساسی ممنوع اعلام شده است.
قوانین صادرات قطعی
در این بخش به چند مورد از قوانین اصلی صادرات قطعی اشاره خواهیم کرد:
- کالاهای صادراتی، با اظهار در یکی از گمرکات کشور، اجازه خواهند داشت تا بعد از پرداخت عوارض و ارائه گواهی‌های لازم و با صدور پروانه، از مرزهای مجاز کشور خارج شوند.
- چنانچه در صادرات قطعی، کالا بی‌استفاده یا بدون تعمیر، مجدداً به کشور برگشته شود، به پرداخت حقوق ورودی نیاز ندارد.
- درصورتی‌که گمرک تشخیص دهد کالای صادرات قطعی، در خارج از کشور تعمیر یا استفاده شده است، کالای مذکور بدون احتیاج به ثبت سفارش، ولی با پرداخت حقوق واردات، قابل ترخیص خواهد بود.
تعرفه صادرات قطعی کالا
به مجموعه‌ای از مقررات و قوانین مالی و گمرکی که مشخص می‌کند چگونه کالاها یا خدمات از کشوری به کشور دیگر صادر گردند، تعرفه صادرات قطعی کالا اطلاق میشود. در این تعرفه تعیین خواهد شد که در ازای این خرید و فروش کالا، چه میزان مالیات و عوارض گمرکی باید پرداخت شود.
در واقع هر ساله تعرفه‌های گمرکی، بر اساس وضعیت بازارهای جهانی و همچنین شرایط اقتصادی، از سوی وزارت صمت مشخص خواهد شد. تعرفه صادرات قطعی برای تمام کالاها یکسان نبوده و لازم است صاحب کالا بر اساس نوع کالا، تعرفه گمرکی و نیز هزینه‌های جانبی صادرات کالا به خارج از ایران را بپردازد.
مقایسه صادرات قطعی و صادرات موقت
به صورت کلی صادرات کالا به خارج از کشور، به دو دسته صادرات قطعی و صادرات موقت تقسیم خواهند شد. در صادرات قطعی، فروش کالاها و خدمات به سایر کشورها صورت گرفته و این امر منجر به افزایش درآمد ارزی خواهد شد. حال آن که در صادرات موقت، ارسال کالاها به منظور فرآوری و استفاده موقت در کشور دیگر انجام پذیرفته که این امر به باعث بهبود روابط بین‌المللی و افزایش تجارت می‌گردد. در ادامه، به مقایسه و تفاوت‌های این دو روش صادرات خواهیم پرداخت:
زمان حضور کالا در خارج از کشور
کالاها در صادرات قطعی، از طریق حمل دریایی، زمینی یا هوایی به کشورهای دیگر ارسال و به منظور فروش و به طور دائمی از کشور خارج می‌شوند. این کالاها در بازار کشور مقصد فروخته شده و به دست مشتریان نهایی می‌رسند.
در صادرات موقت، کالاها برای تعمیر یا استفاده موقت به کشور دیگر ارسال میشود؛ بنابراین کالاها در مدت زمان محدودی در خارج از کشور حضور داشته و بعد از انجام فرآیندهای لازم، به کشور باز می‌گردد.
تفاوت در اهداف صادراتی
از آنجایی که در صادرات قطعی، کالا به شکل دائمی از کشور خارج میشود، مالکیت آن نیز به خریدار منتقل خواهد شد. هدف از این نوع صادرات، توسعه بازارهای خارجی، افزایش درآمد و ارزش افزوده کشور است.
در صادرات موقت نیز به علت عدم دائمی بودن خروج کالا از کشور، مالکیت آن همچنان در دست فروشنده خواهند ماند. اهداف این نوع صادرات معمولاً نمایش، آزمایش و تعمیر خواهد بود. صادرات موقت نیز برای افزایش ارزش افزوده، ارتقای کیفیت و تبلیغات کالا می‌تواند مفید باشد.
تفاوت در مالیات و تعرفه گمرکی
با توجه به هدف و همچنین مدت زمان خروج کالا از کشور در صادرات قطعی و موقت، مالیات و تعرفه‌های گمرکی آن‌ها با هم متفاوت خواهد بود. صادرات قطعی، از سود بازرگانی، مالیات، عوارض و همچنین پرداخت حقوق گمرکی معاف بوده و تنها مشمول هزینه‌های گمرکی میشود.
در صادرات موقت نیز برخی کالاها مانند فرش، زعفران، و صنایع دستی معاف از مالیات خواهد بود. در واقع تفاوت اصلی دو روش صادرات قطعی و موقت از لحاظ مالیات و سایر تعرفه‌های اعمال شده آن است که کالا در صادرات قطعی، از هر نوع مالیات و عوارضی مستثنی است، اما در صادرات موقت، ممکن است کالا بر اساس به نوع آن، مالیات یا تعهدی را پرداخت نماید.
مستندات، مدارک و فرآیند گمرکی
از جمله مستندات و مدارک لازم که باید برای انجام صادرات قطعی ارائه شود، می‌توان به مجوزهای قانونی مربوطه، اظهارنامه صادرات، فاکتور تجاری، کارت بازرگانی، بارنامه، اسناد مالکیت کالا و سایر مدارک لازم اشاره نمود.
صادرات موقت نیز نیازمند ارائه مدارکی چون اظهارنامه صدور موقت، مجوزهای قانونی مربوطه، تضمین یا تعهد به میزان تعیین شده توسط گمرک، اسناد مالکیت کالا، پروانه شناسایی صادره و سایر مدارک خواهد بود.
شرایط بازگشت کالا به کشور صادرکننده
در صادرات موقت، لازم است کالا در مهلت تعیین شده در آیین‌نامه اجرایی قانون، به کشور بازگردانده شود. چنانچه کالا در مهلت مقرر برگردانده نشده و فرآیند آن به صادرات قطعی تبدیل شود، مشمول هیچ نوع از تسهیلات صادرات موقت نمی‌شود. اگر کالا تا ۱۰ روز بعد از انقضای مهلت مقرر، به گمرک تحویل داده شود، گمرک اقدامات لازم برای اخذ جریمه را انجام می‌دهد.
در صادرات قطعی، اگر کالا به هر علتی به کشور برگردانده شود، لازم است تا مقررات کالای ورودی بر روی آن اعمال شده و حقوق ورودی و دیگر هزینه‌های گمرکی را پرداخت نماید.
سوالات متداول
صادرات قطعی به چند دسته تقسیم میشود؟
صادرات قطعی به 2 دسته صادرات قطعی تجاری (با حجم بالا) و صادرات قطع غیر تجاری (با حجم پایین) تقسیم میشود.
صدور پروانه صادراتی بعد از چه مرحله ای صورت می‌گیرد؟
کارشناسان گمرک با دریافت شماره ثبت اظهارنامه، مدارک را ارزیابی نموده و پروانه را صادر می‌کنند.
بدون دیدگاه