هنگامی که واردکنندگان قصد دارند کالایی را به کشور وارد کنند، برای انتقال ارز خود به کشور مبدا، در ابتدا حتما باید از سیستم بانکی استفاده نموده و از خدمات دولتی در این حوزه بهره‌مند شوند. اما یک سری از کالاهای خاص وجود دارند که در اصطلاح برای دولت اهمیت کمی داشته و وارد کنندگان در زمان واردات و ترخیص آن‌ها به ارزهای دولتی نیازی ندارند.
بدین ترتیب، واردکنندگان این امکان را دارند که بدون انتقال ارز، کالای خود را به کشور وارد کنند. یعنی می‌توانند در مقابل ارز صادراتی که به دست می‌آورند، با همان ارز برای واردات کالا به کشور اقدام نمایند. این گروه واردکنندگان از امکان استفاده از معافیت‌های گمرکی دولت برخوردار هستند. البته که این افراد، می‌توانند برای تامین ارز خود از بازار آزاد نیز استفاده کنند.
در مورد این مسئله که چرا دولت به برخی از واردکنندگان اجازه واردات بدون انتقال ارز و همچنین استفاده از سامانه نیمایی را می‌دهد، باید گفت که این امر به دلایل مقابله با برخی چالش‌ها انجام شد. مهم‌ترین چالشی که دولت بعد از کنترل ارز با آن مواجه شد، کاهش تعدادی از کالاها در داخل کشور بود. به این علت دولت برای جلوگیری از کمبود کالا، اقدام به برداشتن محدودیت‌های ارزی برای برخی از کالاها نمود.
علت ایجاد واردات کالا بدون انتقال ارز
در واقع واردات بدون انتقال ارز به منظور پاسخگویی به شرایط کنونی کشور است. به علت وجود تحریم‌های گسترده اقتصادی، دولت ارز مورد نیاز جهت واردات کالا را بسیار محدود کرده است. هدف اصلی دولت از واردات بدون انتقال ارز را می‌توان ایجاد فراوانی در بازار کالاها، کاهش انتقادات بازار و مردم از دولت در شرایط تحریم دانست.
به صورت کلی از علل ایجاد واردات بدون انتقال ارز به وسیله دولت می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- ایجاد محدودیت برای دلار در سامانه نیما به وسیله دولت
- شرایط طولانی جهت دریافت دلار از سامانه نیمایی و همچنین برای گشایش اعتبار بانکی
- امکان واردات انواع کالای متنوع و ایجاد بازاری با تعداد زیادی از کالاها برای مشتریان در کشور
- رفع کمبود بعضی از کالاها در کشور و احتیاج به واردات سریع در زمانی کوتاه
فهرست کالاهای مجاز به واردات بدون انتقال ارز
از جمله مهم‌ترین کالاهایی که این امکان را دارند که بدون انتقال ارز به کشور وارد شوند، شامل موارد زیر هستند:
- تجهیزات پزشکی
- قطعات یدکی خودرو، دوچرخه و موتورسیکلت
- ملزومات بهداشتی و آزمایشگاهی
- ابزار برشی
- انواع یخچال و فریزر خانگی
- انواع کولر گازی
- ژنراتور برق
- ضایعات فلزی
- لوازم صوتی خانگی
- انواع گوشی تلفن همراه هوشمند
- دوربین عکاسی و فیلمبرداری دیجیتال
- جاروبرقی
- تلویزیون، ویدئو و سی دی
- سیگار و دخانیات
- آبمیوه گیری
- پارچه
- گوشت مرغ و گوشت قرمز
- موز
- دام زنده
- مواد اولیه لازم برای واحدهای تولیدی
مدارک موردنیاز جهت واردات کالا بدون انتقال ارز
انواع مدارک موردنیاز به منظور واردات بدون انتقال ارز کالا و ترخیص آن عبارتند از:
- کارت بازرگانی
- ثبت سفارش بازرگانی
- مجوزهای قانونی
- اسناد حمل
- برگه ترخیصیه و قبض انبار
- اسناد خرید
- گواهی مؤسسه استاندارد در صورت نیاز
- گواهی سازمان حمایت در صورت نیاز
ثبت سفارش بدون انتقال ارز
مصوبه‌ای که طبق آن بازرگانان می‌توانند ثبت سفارش بعضی از کالاها را بدون انتقال ارز نیمایی انجام دهند، به این شکل است که براساس مفاد این مصوبه، امکان سفارش و واردات قطعات و مواد ضروری مورد نیاز در خط تولید، امکان ثبت سفارش بدون انتقال ارز را دارند. براساس این مصوبه، کل مبلغی که در سامانه جامع تجارت برای بازرگانان تعیین شده، ۳۰۰ میلیون دلار است. البته این مبلغ مطابق با حجم خرید، نوسانات ارزی و نیاز داخلی کشور، هر ساله تغییر می‌کند.
بازرگانانی که تصمیم به ثبت سفارش کالا بدون ارز نیمایی دارند، هنگام ثبت سفارش باید به درستی پرونده قبلی خود را ویرایش کنند. لازم است در سر برگ اطلاعات بانکی و مالی، در بخش نوع عملیات ارزی، گزینه بدون ارز نیمایی را انتخاب نمایند. سپس روش فراهم نمودن ارز را از محل ماده ۳۸ و بند ۹ آیین نامه اجرایی مقررات واردات و صادرات انتخاب نمایند.
البته مورد نام برده شده تنها یکبار برای هر بازرگان و هر پرونده امکانپذیر است. بازرگان وظیفه دارد پس از ثبت سفارش بدون ارز نیمایی، اطلاعات منشاء ارز را تا قبل از اظهارات کالا در گمرک، در سامانه جامع تجارت ثبت نماید. پس از آن در نهایت می‌تواند تا کد ساتا را دریافت کند. چنانچه بازرگان عمل ثبت اطلاعات منشا ارز را انجام ندهد، آنگاه ترخیص کالا امکانپذیر نخواهد بود.
شرایط واردات کالا بدون انتقال ارز
تنها در صورتی امکان واردات کالا بدون انتقال ارز میسر خواهد بود که شرایط مورد نظر دولت برای این مسئله وجود داشته باشد. بنابراین با استناد به بخشنامه صادره در خصوص واردات کالا بدون انتقال ارز، شرایط این امر بررسی خواهد شد. این شرایط عبارتند از:
- کالا نباید تجاری نباشد که البته تشخیص آن با گمرک خواهد بود.
- لازم است که حتما در سامانه جامع تجارت، پروسه ثبت سفارش طی شود.
- باید فرد متقاضی، از مدارک مورد نیاز در این رابطه برخوردار باشد.
- کالای وارداتی نباید در لیست کالاهای ممنوعه باشد و باید امکان واردات آن بدون انتقال ارز، میسر و ممکن گردد.
لازم به ذکر است که HS Code یا همان کد تعرفه گمرکی کالای وارداتی، نشان‌دهنده جزئیات و اطلاعات خاص مرتبط با هر کالا است و مواردی چون عوارض و حقوق ورودی، مجاز و غیر مجاز بودن کالا را تعیین می‌کند.
مزایای واردات کالا بدون انتقال ارز
واردات کالا بدون انتقال ارز، دارای مزایای متعددی است که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
- عدم نیاز به اثبات نمودن نحوه تأمین ارز جهت واردات
- کمک به اقتصاد کشور در شرایط تحریم و فراهم نمودن فراوانی کالاها در انواع بازارهای مختلف کشور
- تأمین فوری ارز مورد نیاز خود از بازار آزاد ارزی موجود در کشور
- تسریع در فرآیند واردات انواع کالاهای مختلف به ایران
- جلوگیری از دپو شدن کالاهای وارداتی در گمرکات
- کنترل قیمت ارز در کوتاه‌ترین زمان و کاهش تقاضای ارز
معایب واردات کالا بدون انتقال ارز
واردات بدون انتقال کالا، علاوه بر مزایای متعدد خود، از معایبی نیز برخوردار است که به چند نمونه آن اشاره می‌شود:
- مواجه با مشکلات قانونی و حقوقی
- عدم توسعه یافتن صنایع داخلی
- رقابت نامناسب میان واردکنندگان و تولیدکنندگان داخلی
- کاهش ارزش پول ملی و همچنین افزایش نرخ ارز خارجی
- کاهش درآمد دولت
- امکان افزایش پولشویی و فرار مالیاتی
- تضعیف قدرت نهاد نظارتی
- ورود بی رویه کالاهای مجاز به کشور
بدون دیدگاه