وقتی پای حمل‌ونقل تجاری به میان می‌آید، حمل بار به شکل دریایی از اولین و مطلوب‌ترین گزینه‌هاست. این روش مزایای زیادی دارد که یکی از آن‌ها هزینۀ معقول آن برای حمل‌ونقل بسیاری از بارهاست. یکی از هزینه‌های حمل‌ونقل دریایی که واردکنندۀ ایرانی باید با آن آشنا باشد، عوارضی به نام حق پرچم است. اما حق پرچم چیست؟ سازمان بنادر و دریاداری چطور آن را اجرا می‌کند و آیا واردکنندۀ ایرانی را به دردسر می‌اندازد؟ در ادامۀ مقاله به این سوالات پاسخ می‌دهیم.
حق پرچم چیست؟
بنا به تبصره 2 ماده واحده قانون مقررات تردد وسایل نقلیه خارجی، کالایی که درصورت وجود ناوگان حمل‌ونقل ایرانی، با ناوگان غیر ایرانی وارد شود، مشمول پرداخت عوارضی تحت عنوان «حق پرچم»، معادل 10 درصد کرایۀ حمل‌ونقل کالا از سوی صاحب کالا خواهد شد. وزارت راه این مبلغ را دریافت کرده و مستقیما به حساب سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای واریز می‌کند. در نهایت این مبلغ جهت سرمایه‌گذاری برای تقویت ناوگان حمل‌ونقل ملی هزینه می‌شود. این قانون در ابتدا مربوط به حمل‌ونقل زمینی کالا بود؛ اما بعد از آن به حمل و نقل دریایی هم تسری پیدا کرد و امروز به نام حق پرچم شناخته می‌شود.
موافقان و مخالفان قانون حق پرچم
همان‌طور که گفتیم، پرداخت عوارض حق پرچم مستلزم وجود ناوگان ایرانی و عدم استفاده از آن است. تمامی کالاها مشمول این قانون می‌شوند. اما به دلیل تحریم‌ها در بسیاری از لاین‌ها استفاده از ناوگان ایرانی ممکن نیست. همین امر اعتراض بازرگانان را به دنبال دارد و موجب می‌شود آن‌ها دریافت این عوارض را مثال بارز خودتحریمی بدانند.
حق پرچم موضوعی چالش برانگیز است و دیدگاه‌های متفاوتی درمورد آن وجود دارد. برخی معتقدند این قانون می‌تواند موجب حمایت و تقویت منابع مالی ناوگان‌های کشتیرانی ایرانی شود. در مقابل، بسیاری از بازرگانان معتقدند تبعات منفی این قانون بیشتر از درآمد حاصل از آن است؛ چرا که به مرور موجب تضعیف و حذف شرکت‌های خصوصی نوپا و آسیب به رقابت آزاد در صنعت کشتیرانی خواهد شد.
قانون حق پرچم در ایران و جهان چطور اجرا می‌شود؟
به عقیدۀ کارشناسان، تعریف جهانی حق پرچم در ایران اجرا نمی‌شود؛ زیرا این عوارض از صاحب کالا (و نه ناوگان حمل‌ونقل) اخذ می‌شود و در نهایت، هزینۀ تحریم‌ها روی دوش بخش خصوصی و مردم می‌افتد. بسیاری کشورها حق پرچم را صرفا برای محاسبۀ عوارض بندری اعمال می‌کنند؛ یعنی مدت زمانی که یک کشتی از اسکلۀ مربوطه استفاده می‌کند. درواقع این حق پرچم فقط برای شناور است، نه کالا و کانتینر.
بعضی کشورها برای کشتی‌هایی با تکنولوژی سبز، تسهیلات و تخفیف ویژه‌ای در زمینۀ حق پرچم قائل می‌شوند اما برای بازرگانان ایرانی چنین تخفیفی لحاظ نشده است. در مهرماه سال 1386 تصویب شد که این عوارض از کشتی‌های تحت مالکیت شرکت‌های ایرانی که با پرچم خارجی فعالیت می‌کنند، دریافت نشود. اما اجرای آن را در عمل نمی‌بینیم؛ چرا که صرفا پرچم کشتی را مبنای دریافت آن قرار می‌دهند. برای کشتی‌های تحت مالکیت شرکت‌های خارجی هم که دریافت حق پرچم کماکان برقرار است.
کدام ناوگان را برای حمل کالا انتخاب کنیم؟
هزینه‌های اخذ ترخیصیه، حق توقف و انبارداری میان خطوط کشتیرانی داخلی و خارجی یکسان است. تنها تفاوت آن‌ها در همان 10 درصد عوارض حق پرچم است. به دلیل سرویس منظم کانتینری و امکانات متنوع‌تر، با وجود اجبار به پرداخت این عوارض، تعداد بازرگانان مایل به استفاده از خطوط خارجی در حال افزایش است. از طرفی در بسیاری موارد، تعرفۀ بالای ناوگان داخلی باعث می‌شود استفاده از ناوگان خارجی و پرداخت حق پرچم هنوز هم به‌صرفه‌تر باشد. در نهایت باید با تخمین و مقایسۀ هزینه‌ها تصمیم بگیرید کدام ناوگان برای حمل بار شما مناسب‌تر است.
در انتها، کار را به کاردان بسپارید
در این مقاله درمورد این‌که حق پرچم چیست و اجرای آن در واقعیت به چه صورتی اتفاق می‌افتد صحبت کردیم. اگر درمورد حق پرچم یا هرکدام از مراحل قانونی واردات کالا سوال یا ابهامی دارید، می‌توانید از مشاورین ما بپرسید.
اگر قصد واردات کالا به روش دریایی دارید، توصیه می‌کنیم از خدمات آستریا استفاده کنید تا در مراحل قانونی و گمرکی آن دچار سردرگمی نشوید. ما به پشتوانه تجربۀ کمپانی و دانش مشاوران خود، به شما اطمینان می‌دهیم که بهترین و به‌صرفه‌ترین راه را برای واردات کالای شما پیدا کنیم و در تمام مراحل خرید و حمل و واردات کالا در کنارتان باشیم. همچنین ضمانت سلامت کالا تا رسیدن به دست شما در هر نقطه‌ای از ایران در تمامی خدمات آستریا وجود دارد. باعث افتخار ماست که ما را برای خرید و واردات کالای خود انتخاب کنید.
بدون دیدگاه