صادرات کالا به خارج از ایران و دریافت ارز خارجی در مقابل این کالای صادر شده، از اصلی‌ترین راه‌‌های رونق اقتصادی و کسب درآمد در کشور به شمار می‌آید. در همین راستا، دولت امتیازاتی نظیر معافیت‌های مالیاتی را برای صادرکنندگان در نظر گرفته و در مقابل، صادرکنندگان باید ارز حاصل از صادرات را به کشور بازگردانند.
این ارزهای صادراتی، در حقیقت از صادرات کالاهای غیرنفتی به دست آمده و نرخ آن‌ها از ارز بازار آزاد کمتر و از ارز دولتی بیشتر است. صاحبان این ارزها می‌توانند آن‌ها را از طریق برخی روش‌ها، به چرخه پولی کشور بازگردانند. در این مطلب به روش‌های بازگشت ارز صادراتی به کشور و موارد مربوط به آن خواهیم پرداخت.
روش های بازگشت ارز صادراتی به کشور
کلیه صادرکنندگان کالا و خدمات موظف هستند به منظور بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصاد کشور، تعهد نامه‌ای را ارائه دهند. وظیفه بانک مرکزی آن است که جهت وارد نمودن کالاها، این ارز را اختصاص داده و براساس ساختارهای مشخص، نحوه بازگرداندن آن به چرخه پولی را نیز تعیین نماید.
طبق مصوبه دولت ۹۵% ، صادرکنندگان ملزم هستند تا ارز حاصل از صادرات را در مدت ۶ ماه پس از تاریخ صدور پروانه گمرکی، به چرخه تجارت کشور بازگردانند. با توجه به شماره ۹۷۴۰۵ بند ۱ و ۲ مصوبه شورای عالی، نحوه برگشت ارزهای حاصل از صادرات به چرخه پولی و اقتصادی کشور به صورت زیر است:
- فروش ارز به بانک‌ها و صرافی‌های مجاز از راه سامانه نیما
- واردات در مقابل صادرات
- پرداخت بدهی ارزی
- تهاتر کالا به کالا
- واگذاری ارز به دست آمده از صادرات به دیگران
نحوه فروش ارز در سامانه نیما
صادرکنندگان ارز خود را از طریق سامانه تجارت جامع عرضه کرده و صرافی نیز درخواست خرید خود را از طریق سامانه سنا ثبت می‌نماید. صادرکننده پیشنهادی را در ابتدا در سامانه ثبت می‌کند، شامل میزان ارز قابل فروش، نرخ ارز مورد نظر، بانک یا کشوری که ارز درآن وجود دارد و همچنین شرایط پرداخت به ریال خواهد بود.
این پیشنهاد به اطلاع صرافی‌ها رسیده و آن‌ها میزان درخواست و حساب مقصد برای انجام حواله را تعیین کرده و به اطلاع صادرکننده می‌رسانند. صادرکننده مطابق با میل خود، یک یا چند صرافی را مشخص می‌نماید.
سپس برحسب اینکه صادرکننده صدور حواله را به قبل یا بعد از دریافت وجه مشخص نماید، دو حالت وجود خواهد داشت:
- در حالت اول صدور حواله، پس از وجه ریالی زمانی خواهد بود و صادرکننده میزان ارز فروشی را مشخص نموده و شماره حسابی را جهت پرداخت ریالی ثبت می‌نماید. این مشخصات به اطلاع صرافی رسیده و صرافی اقدام به پرداخت ریالی کرده و در سامانه اطلاعات شناسه پرداخت را ثبت می‌کند. پس از آنکه صادرکننده اطمینان یافت که ریال به حساب او واریز گردیده است، پس از صدور حواله، اطلاعات را ثبت می‌نماید. صرافی نیز پس از اطمینان از رسیدن حواله به حساب خود، در سامانه ختم معامله را انجام می‌دهد.
- در حالت دوم صدور حواله پیش از دریافت وجه ریالی خواهد بود. در این شرایط، در ابتدا صادرکننده میزان ارز فروشی خود و شماره حساب را در سامانه ذکر کرده و صدور حواله را انجام می‌دهد. سپس صراف میزان ریال را پرداخت و ثبت می‌کند. زمانی که صادرکننده از واریز شدن وجه به حساب خود مطمئن شد، ختم معامله را انتخاب می‌نماید.
میزان صادرات یکسال صادرکننده چقدر است؟
میزان صادراتی که صادرکنندگان می‌توانند در مدت یکسال انجام دهند، به صورت زیر است:
- تا مبلغ ۱ میلیون یورو
این گروه از صادرکنندگان از فروش ارز در سامانه نیما معاف خواهند بود. آن‌ها در برابر واردات کالا و خدمات مورد نیاز، می‌توانند اقدام به ثبت سفارش صادرات نمایند. در واقع صادرکنندگان امکان واردات در مقابل صادرات غیر را دارند. یعنی بنا به تشخیص وزارت صنعت، جهت واردات کالا به طور مستقیم، پس از ثبت سفارش، ارز را به سایر وارد کنندگان واگذار می‌کنند. این واگذاری به صورت اسکناس یا حواله به بانک‌ها و صرافی‌های مجاز بوده و از طریق ثبت در سامانه نظارت ارز سنا انجام می‌پذیرد.
- بیشتر از ۱ میلیون تا ۳ میلیون یورو
هنگامی که میزان صادرات بیشتر از یک میلیون و کمتر از ۳ میلیون یورو باشد، صادرکننده ملزم به واگذاری تا ۵۰ % ارز صادراتی به سامانه نیما خواهد بود. واگذاری این میزان نیز به شکل حواله یا اسکناس به صرافی‌ها و بانک‌ها و با ثبت نمودن در سامانه نظارت ارز (سنا) انجام می‌پذیرد.
- بیشتر از ۳ میلیون تا ۱۰ میلیون یورو
در این حالت صادرکننده باید ۷۰% ارز صادراتی خود را در سامانه نیما عرضه کند. او ملزم است تا در ازای واردات کالا و خدمات مورد نیاز چرخه تولید و یا تجارت خود، ثبت سفارش صادرات را انجام داده و در مقابل صادرات خود به واردات نیز بپردازد.
- بیشتر از ۱۰میلیون یورو
چنانچه میزان صادرات به بیشتر از ۱۰ میلیون یورو برسد، صادرکنندگان موظف خواهند بود تا ۹۰% ارز صادراتی خود را در سامانه نیما عرضه کنند. آن‌ها می‌توانند در ازای واردات کالا و خدمات مورد نیاز چرخه تولید یا تجارت خود، این میزان صادرات را به ثبت برسانند.
عدم رفع تعهدات ارزی چه پیامدهایی را به دنبال دارد؟
در مورد رفع تعهدات ارزی باید گفت که به معنی بازگرداندن ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصاد کشور است. در صورت عدم رفع تعهدات ارزی، فرد ملزم به پرداخت جرایم و یا ممنوعیت هایی خواهد بود. ممکن است صادرکننده، به دلایلی قابل قبول نتواند تعهدات ارزی را رفع نماید. گاهی با بازگرداندن ارز حاصل از صادرات توسط صادرکننده، باز هم او با برخی ممنوعیت‌ها مواجه می‌گردد که در چنین شرایطی باید به این امر اعتراض نماید.
براساس قانون مالیات مستقیم کشور، زمانی به درآمد حاصل از صادرات، معافیت‌های مالیاتی تعلق خواهد گرفت که صادرکننده، برای رفع تعهد ارزی یا بازگرداندن ارز به دست آمده از صادرات به چرخه اقتصادی کشور، اقدام نماید.
برای الزام صادر کنندگان به رفع این تعهدات، آن‌ها باید در زمان صادر نمودن کالا، این مالیات را بپردازند. پس از بازگرداندن ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور، این مالیات به آنان بازگردانده خواهد شد.
ثبت اعتراض برای بازگشت ارز حاصل از صادرات
همانطور که عنوان شد، ممکن است در مواقعی با وجود اینکه شخص، ارز به دست آمده از صادرات را به چرخه تولید کشور بازگردانده است، ولی باز هم از معافیت‌ها و تشویق‌ها بهره‌مند نشود. حتی در مواردی ممکن است با جریمه و ممنوعیت‌هایی چون عدم امکان تمدید کارت بازرگانی، مواجه گردد.
لازم به ذکر است که ثبت اعتراض در این مواقع امکان‌پذیر بوده و ثبت این اعتراض در صورتی آسان است که فرد، با سامانه‌ای که برای این منظور به تازگی راه‌اندازی شده و مراحل پیگیری این اعتراض آشنایی داشته باشد. برای ثبت این اعتراض، لازم است صادرکنندگان از شرایط زیر برخوردار باشند:
- داشتن مدارک و اطلاعات لازم
- برخورداری از حساب کاربری در سامانه جامع تجارت
- داشتن علت‌هایی چون عدم امکان تمدید کارت بازرگانی، عدم بهره‌مندی از تسهیلات گمرکی، مغایر بودن میزان تعهدات در سامانه جامع تجارت با سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی با وجود رفع تعهدات ارزی سررسید شده
بدون دیدگاه