چنانچه شما در کسب‌وکار خود، به واردات یا صادرات محصولات خاصی مشغول هستید، حتما از کالاهای مشمول استاندارد اجباری کاملا مطلع بوده و می‌دانید که کیفیت محصول موردنظر شما در سطح بین‌المللی بسیار حائز اهمیت خواهد بود. به همین دلیل، در حمل‌ونقل این محموله‌ها، پروسه بازرسی کالا و استانداردسازی بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
دریافت مدرک استاندارد لازم برای واردات و صادرات کالاهای مشمول استاندارد اجباری، از مهم‌ترین مراحل این تجارت محسوب خواهد شد. چرا که این مدرک معتبر، تضمین‌کننده کیفیت بالا و سلامت یک کالای وارداتی یا صادراتی است. بازرگانانی که برای سلامت محصولات خود نگران هستند، می‌توانند آن کالا را مورد آزمایش استاندارد قرار دهند. با توجه به اهمیت استاندارد اجباری در تجارت بین‌المللی، در این مطلب، به این موضوع خواهیم پرداخت.
استاندارد اجباری چیست؟
استاندارد اجباری، برای سنجش و تعیین سلامت کالا در نظر گرفته شده و کلیه صادرکنندگان و واردکنندگان باید مجوز لازم برای ترخیص کالا از گمرک را توسط یک مؤسسه استاندارد اجباری، دریافت نمایند. به منظور سنجش این استاندارد، اطلاعات درج شده بر روی کالاها که شامل کارایی محصول، روش ساخت، تاریخ انقضا و... هستند، بررسی می‌شوند. لازم است بدانید که تولید، ارائه و یا واردات انواع کالاهای مشمول استاندارد اجباری که موفق به دریافت علامت استاندارد نشده‌اند، کاملا ممنوع خواهد بود.
البته باید گفت که داشتن علامت استاندارد اجباری، نشان‌دهنده کیفیت و ایمنی صد در صد یک محصول نبوده و فقط تا حدی تضمین‌کننده کیفیت و ایمنی آن است. بنابراین لازم است تا مصرف‌کنندگان در زمان خرید، در کنار علامت استاندارد، به سایر معیارها نظیر قیمت، برند و نظرات دیگران نیز توجه نمایند. از جمله مراجع قانونی برای تدوین استاندارد اجباری باید به موارد زیر اشاره نمود:
- سازمان ملی استاندارد ایران INSO
- استانداردهای اتحادیه اروپا CE
- سازمان بین‌المللی استانداردسازی ISO
آشنایی با انواع استاندارد اجباری و کالاهای مشمول آن‌ها
به صورت کلی استاندار اجباری، انواع مختلفی داشته و کالاهای مشمول استاندارد اجباری نیز بر همین اساس تعریف شده‌اند. انواع استاندارد اجباری عبارتند از:
استاندارد ملی اجباری
در هر کشور، بررسی کیفیت و سلامت محصولات مطابق با استاندارد خاصی انجام می‌پذیرد. در کشور ما، این وظیفه بر عهده سازمان ملی استاندارد خواهد بود. در واقع استاندارد ملی، به وسیله سازمان ملی استاندارد ایران یا INSO طراحی شده و برای کالاها و برخی خدماتی به صورت اجباری در نظر گرفته شده است که از لحاظ کیفیت، ایمنی، بهداشت و محیط زیست، اهمیت بسیاری برای مصرف کنندگان دارد. در نتیجه علامت استاندارد ملی ایران بر روی این محصولات نشان می‌دهد که محصول با الزامات این نوع استاندارد مطابقت دارد. برای استاندارد ملی اجباری، سه محصول زیر وجود دارند:
- محصول 1: شیر پاستوریزه: استاندارد ملی اجباری برای شیر پاستوریزه، الزاماتی را جهت بهداشت، کیفیت و ایمنی شیر پاستوریزه مشخص خواهد کرد. از جمله این الزامات باید به مواردی چون میزان چربی، اسیدیته، پروتئین، میکروب و مواد افزودنی مجاز اشاره نمود.
- محصول 2: سیم و کابل برق: استاندارد ملی اجباری باعث می‌شود تا برای ایمنی، کیفیت و عملکرد سیم و کابل برق، برخی الزاماتی خاص تعیین شود. از نمونه این الزامات مواردی نظیر روکش، جنس هادی، عایق، تست‌های ولتاژ، مقاومت الکتریکی و… خواهد بود.
- محصول 3: آسانسور: این استاندارد، برخی الزامات را جهت عملکرد و ایمنی آسانسور نیز مشخص کرده که از جمله آن‌ها باید به ظرفیت، ترمز، سرعت، درب‌ها، سیستم‌های ایمنی و… است.
استاندارد منطقه ای اجباری
هدف از ایجاد استاندارد منطقه‌ای، گسترش روابط تجاری بین کشورهای یک منطقه است. این استاندارد به منظور تسهیل تجارت میان کشورهای یک منطقه خاص وضع شده است. یک نمونه از استاندارد منطقه‌ای اجباری، استاندارد CE است که در اتحادیه اروپا جهت کالاهای مختلف مانند لوازم برقی، تجهیزات پزشکی و اسباب بازی استفاده می‌شود. برای استاندارد منطقه‌ای اجباری نیز سه محصول زیر وجود دارند:
- محصول 1: لوازم برقی: از نمونه‌های استاندارد منطقه‌ای اجباری، باید به استاندارد CE اشاره کرد که برای لوازم برقی در اتحادیه اروپا به کار می‌رود. براساس این استاندارد، ایمنی، سازگاری الکترومغناطیسی و مصرف انرژی لوازم برقی با الزاماتی همراه خواهد بود.
- محصول 2: خودرو: از دیگر نمونه‌های استاندارد منطقه‌ای اجباری، استاندارد Euro NCAP است که به منظور ایمنی خودرو در اروپا استفاده می‌شود. این استاندارد باعث ایجاد الزاماتی در ایمنی سرنشینان خودرو و همچنین عابران پیاده در زمان تصادفات خواهد بود.
- محصول 3: مواد غذایی: Codex Alimentarius که به وسیله فائو و سازمان بهداشت جهانی وضع شده است، از نمونه‌های دیگر استاندارد منطقه‌ای اجباری به شمار آمده که برای مواد غذایی استفاده می‌شود. این استاندارد نیز موجب تعیین الزاماتی برای بهداشت، کیفیت و سلامت مواد غذایی خواهد بود. از جمله این مواد غذایی باید به استاندارد زعفران و عسل اشاره نمود. زعفران از جمله کالاهای صادراتی مهم ایران بوده و قوانین واردات بسیار سختگیرانه در مقایسه با سایر کشورهای جهان دارد. در مورد عسل نیز باید گفت که برای حفظ کیفیت و پیشگیری از تقلب در تولید عسل، استاندارد صادرات این محصول باید تحت نظارت و آزمایش‌های بخصوصی باشد.
استاندارد بین المللی اجباری
استاندارد بین‌المللی اجباری به وسیله سازمان‌های بین‌المللی همچون ایزو ISO تدوین شده و برای کالاها و خدماتی به کار خواهد رفت که در سطح جهانی معامله می‌شوند. چرا که این نوع استاندارد، مورد تایید تمام کشورهای جهان است. محصولاتی که دارای علامت ISO هستند، نشان می‌دهند که با الزامات این نوع استاندارد کاملا منطبق خواهند بود. انواع استاندارد بین‌المللی اجباری عبارتند از:
- استاندارد 1: سیستم مدیریت کیفیت: گواهینامه ISO 9001 ، از جمله استانداردهای بین‌المللی اجباری جهت سیستم مدیریت کیفیت است. این استاندارد، الزاماتی را برای بهبود کیفیت محصولات، منظم نمودن فرآیندها و خدمات در سازمان‌ها مشخص خواهد کرد.
- استاندارد 2: سیستم مدیریت زیست محیطی: گواهینامهISO 14001 ، نیز یک استاندارد بین‌المللی اجباری جهت سیستم مدیریت زیست محیطی خواهد بود. از الزامات اصلی این استاندارد، باید به کنترل و همچین کاهش اثرات زیست محیطی ناشی از فعالیت‌های سازمان‌ها اشاره کرد.
- استاندارد 3: سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی: گواهینامهISO 45001 هم از دیگر استانداردهای بین‌المللی اجباری جهت سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی خواهد بود. الزاماتی تعیین شده این استاندارد، شامل شناسایی و کنترل خطرات شغلی، ایمنی کارکنان و همچنین ارتقای سلامتی آن‌ها در سازمان‌ها است.
مدارک لازم جهت دریافت مدرک استاندارد اجباری
در این بخش با مدارک لازم جهت اخذ مدرک استاندارد اجباری آشنا خواهیم شد. این مدارک عبارتند از:
- آگهی تغییرات مجموعه
- فرم درخواست
- مدارک شخصی مدیرعامل
- کپی برابر اصل آگهی ثبت برند در روزنامه رسمی
- کپی برابر اصل پروانه کسب و فعالیت
- پرسشنامه اطلاعات فنی محصول
- گواهی تایید صلاحیت مدیر یا مسئول کنترل
- اطلاعات آزمایشگاه واحد تولیدی
- پرداخت کارمزد خدماتی و فیش پرداختی
- فرم ثبت علائم تجاری
هدف از استاندارد اجباری در زمینه واردات و صادرات کالاها چیست؟
کالاهای مشمول استاندارد اجباری، با اهداف مشخصی تعیین می‌شوند. در ادامه به مهم‌ترین اهداف استاندارد اجباری در زمینه واردات و صادرات برخی کالاها اشاره خواهیم کرد:
- اولین هدف از وجود انواع استانداردهای اجباری، ضمانت کیفیت و مرغوبیت کالاهای مختلف خواهد بود. چرا که استاندارد اجباری، می‌تواند معیارهای مشخصی را جهت کیفیت و سلامت کالاها تعیین نماید. لازم به ذکر است که کلیه این معیارها، طبق تحقیقات علمی و با در نظر داشتن شاخص‌های جهانی تدوین شده‌اند. در نتیجه با مطابقت داشتن کالاهای مشمول استاندارد اجباری با این معیارها، سلامت و ایمنی مصرف‌کنندگان تضمین خواهد شد.
- دومین هدف وجود استانداردهای اجباری برای برخی از کالاها، حمایت و صیانت از حقوق مصرف‌کنندگان خواهد بود. چرا که با الزامی شدن اخذ نشان استاندارد جهت واردات و صادرات کالاها، دیگر محصولات بی‌کیفیت و نامرغوب به کشور وارد نشده و از عرضه آن‌ها به بازار داخل جلوگیری خواهد شد. در نتیجه مصرف‌کنندگان می‌توانند با اطمینان خاطر از سلامت و کیفیت محصولات وارداتی، تجربه یک خرید امن و رضایت‌بخش را داشته باشند.
- سومین هدف برای وجود استانداردهای اجباری مختلف، ارتباط مستقیمی با رونق اقتصادی و افزایش صادرات خواهد داشت. اخذ نشان استاندارد اجباری جهت صادرات بعضی از کالاها همچون زعفران یا عسل ضروری خواهد بود. در واقع نشان استاندارد اجباری مانند یک گواهینامه معتبر عمل کرده و اعتماد و اطمینان مشتریان خارجی را به خود جلب می‌سازد. به همین علت صادرات کالاهای ایرانی افزایش پیدا کرده و از این طریق به رونق اقتصادی کشور نیز بسیار کمک می‌کند.
بدون دیدگاه