برای انجام تجارت بین‌الملل قوانین و مقررات مختلفی وجود دارد که لازم است درمورد آن اطلاع داشته باشید. یکی از این قوانین رویه‌های گمرکی است که به‌منظور مدیریت بهتر صادرات و واردات انجام می‌شود. در این مطلب ما به شما می‌گوییم که رویه های گمرکی چیست و انواع آن را معرفی می‌کنیم.
رویه گمرکی چیست؟
رویه گمرکی روش‌هایی است که از طریق آن کالا به کشور وارد یا از آن خارج می‌شود. در یک دسته‌بندی کلی کالاها در تجارت بین‌الملل به مجاز، مجاز مشروط و ممنوع تقسیم‌بندی می‌شوند که رویه گمرکی برای کالاهای مجاز و مجاز مشروط کاربرد دارد. کالای مجاز آن دسته از کالاهایی است که برای واردات آنها نیازی به دریافت مجوز نیست. این در حالی است که کالای مجاز مشروط بسته به نوع کالا به یک سری مجوزهای دولتی نیاز دارد. کالای ممنوع نیز همان‌طور که از اسم آن مشخص است کالاهایی هستند که در هر صورت ورود و خروج آنها به کشور ممنوع است.
انواع رویه‌های گمرکی
رویه‌های گمرکی در چند دسته اساسی تقسیم‌بندی می‌شوند که شامل موارد زیر است:
- رویه‌های ورودی: رویه‌های ورودی یکی از رویه‌های گمرکی بوده و شامل کلیه قوانین و مقررات مربوط به واردات کالاها می‌شود. مواردی چون تعرفه‌های ورودی، نرخ ارز، مالیات‌ها، قوانین گمرکی و ممنوعیت جزو رویه‌های گمرکی ورودی کالاها هستند.
- رویه‌های صدوری: رویه‌های صدوری مربوط به قوانین و مقررات کالاهایی است که از کشور خارج می‌شوند. مقررات مربوط به مالیات‌ها، نرخ ارز، ممنوعیت‌ها، تعرفه‌های خروجی کالا و سایر قوانین و مقررات مربوط به خروج کالاها در این رویه قرار دارد.
- سایر رویه‌ها: این دسته از رویه‌ها شامل همه قوانین و مقرراتی هستند که برای صادرات و واردات کالاها وضع می‌شود. این رویه‌ها مانند قوانین ترانزیت کالا، قوانین ورود موقت و خروج موقت، برگزاری نمایشگاه‌ها و… هستند.
رویه‌های ورودی
رویه‌های ورودی شامل کلیه قوانین و مقرراتی که مربوط به کالاهای وارداتی است، می‌شود. در یک دسته‌بندی کلی کالاهای ورودی به یکی از روش‌های زیر در گمرک اظهار می‌شوند:
- ورود قطعی
- ورود موقت
- ورود موقت برای پردازش
- مرجوعی (اعاده به خارج از کشور)
- عبور خارجی
- عبور داخلی
1. ورود قطعی
واردات قطعی یا ورود قطعی به واردات کالا به یک کشور برای مصرف داخلی، مقاصد تجاری یا استفاده دائمی اشاره دارد. زمانی که کالا به طور قطعی وارد کشور می‌شود، هدف واردات این است که کالا در کشور واردکننده باقی مانده و مجدداً صادر نشود یا به کشور مبدأ بازگردانده شود. واردات قطعی شامل پرداخت حقوق گمرکی، مالیات و سایر هزینه‌های وارداتی است که برای کالاهای وارداتی اعمال می‌شود، زیرا بخشی از تجارت و اقتصاد ملی کشور محسوب می‌شوند.
نکته مهمی که در این نوع واردات وجود دارد این است که واردکنندگان باید رویه‌های گمرکی را رعایت کرده کالای وارداتی را به طور دقیق اظهار نموده، حقوق گمرکی و مالیات متعلقه پرداخت شود، مدارک لازم را ارائه دهند و مقررات واردات را برای ترخیص کالا برای ورود به کشور رعایت کنند. کالاهای وارداتی بر اساس کد تعرفه گمرکی طبقه‌بندی شده تا بر اساس نوع، مبدأ و ارزش کالا، عوارض، مالیات و محدودیت‌های گمرکی قابل اعمال تعیین شود.
2. ورود موقت
منظور از ورود موقت، ورود کالا به یک کشور برای مدت محدود، به قصد صادرات مجدد کالا پس از تحقق هدفی خاص است. برخلاف واردات قطعی که کالاها برای استفاده دائمی یا مصرف به کشور وارد می‌شوند، واردات موقت اجازه می‌دهد تا کالاها به طور موقت بدون پرداخت حقوق گمرکی، مالیات یا هزینه‌های واردات، تحت شرایط و مقررات خاصی که مقامات گمرکی تعیین می‌کند، وارد شوند.
کالاهایی که به طور موقت وارد می‌شوند برای استفاده دائمی، فروش، توزیع یا مصرف در داخل کشور در نظر گرفته نمی‌شوند. در عوض، آنها برای یک هدف موقت خاص، مانند نمایشگاه، نمایش، آزمایش، تعمیر، پردازش، رویداد، تحقیق یا استفاده برای مدت محدود وارد می‌شوند. واردکنندگان موظفند برای تسهیل واردات موقت و اطمینان از رعایت مقررات، اسنادی از جمله اظهارنامه واردات موقت، صورت‌حساب‌های تجاری، لیست‌های بسته‌بندی، گواهی مبدأ، مجوزها، کارنه‌ها یا سایر مدارک مورد نیاز را به گمرک تحویل دهند.
3. ورود موقت برای پردازش
ورود موقت برای پردازش یک رویه گمرکی است که به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا قبل از صادرات مجدد مواد خام، اجزا یا کالاها را به طور موقت به‌منظور پردازش، ساخت، مونتاژ، تعمیر یا تبدیل به کشور وارد کنند. واردکنندگان باید قوانین ورود موقت را رعایت کرده، مجوزها یا تأییدیه‌های لازم را از مقامات گمرکی دریافت کنند، اسناد مربوط به جزئیات فعالیت‌های پردازش را تحویل دهند و مقررات گمرکی مربوط به پردازش موقت را رعایت کنند.
4. مرجوعی (اعاده به خارج از کشور)
مرجوعی یا اعاده به خارج از کشور رویه‌ای است که بر اساس آن می‌توان کالای وارده موجود در گمرک را تا زمانی که با اجرای قوانین و مقررات متروکه به فروش نرسیده به‌عنوان مرجوعی به گمرک اظهار و ترخیص کرد (ماده 52 قانون امور گمرکی). برای ترخيص كالا به عنوان اعاده به خارج از قلمرو گمرکی، صاحب كالا يا نماينده قانونی او لازم است تا هزینه خدمات انجام شده را پرداخت نموده و در اظهارنامه تعهد بدهد که کالا در مهلتی که رئیس گمرک مشخص کرده از قلمرو گمرکی خارج شود. این نکته قابل ذکر است که مهلت بیان شده در صورت علت موجه با ارائه مستندات قابل تمدید است (ماده 89 آییننامه قانون امور گمرکی).
5. عبور خارجی
در این رویه گمرکی کالا تحت نظارت گمرک و قبل از ترخیص کالا از گمرک یک کشور وارد شده و از گمرک کشور دیگر خارج می‌شود تا به مقصد مورد نظر برسد.
6. عبور داخلی
در این رویه گمرکی کالا تحت نظارت گمرک کشور و بدون ترخیص از یک گمرک مجاز در کشور وارد شده و از گمرک مجاز دیگر در همان کشور خارج می‌شود.
رویه‌های صدوری
رویه‌های صدوری مربوط به کالاهایی است که از کشور صادر می‌شوند. این رویه‌ها شامل دو مورد زیر هستند:
- صدور قطعی
- صدور موقت
1. صدور قطعی
صدور قطعی به صادرات دائمی کالاها، محصولات یا کالاها از یک کشور به کشور دیگر به قصد فروش، انتقال مالکیت یا خروج دائمی کالاهای صادراتی از قلمرو کشور صادرکننده اشاره دارد. صادرات قطعی شامل ارسال کالا از مرزهای بین‌المللی برای مقاصد تجاری، توزیع، فروش مجدد، مصرف یا سایر مصارف دائمی در کشور مقصد است.
2. صدور موقت
صدور موقت محصولات یا کالاها از یک کشور به کشور دیگر برای مدت و هدفی مشخص، به قصد واردات مجدد کالا به کشور مبدأ پس از اتمام فعالیت صادرات موقت اشاره دارد. صادرات موقت به مشاغل، افراد یا سازمان‌ها این امکان را می‌دهد که به دلایل مختلف مانند نمایش، آزمایش، تعمیر، نمایشگاه، پردازش، ارزیابی یا اهداف خاص، بدون خروج دائمی کالا از کشور مبدأ، کالاها را به طور موقت به خارج از کشور ارسال کنند.
سایر رویه‌های گمرکی
علاوه بر رویه‌های گفته شده در بالا، رویه‌های دیگری نیز وجود دارد که ما در این قسمت به بررسی آنها خواهیم پرداخت:
- فروشگاه‌های آزاد: فروشگاه‌های آزاد در واقع فروشگاه‌هایی هستند که در فرودگاه‌های بین‌المللی تحت نظارت گمرک و معاف از حقوق ورودی، کالاها را به فروش می‌رسانند.
- مرسولات پست بین‌المللی: جابه‌جایی و انتقال بسته‌های پستی از یک کشور به کشور دیگر تحت نظارت گمرک در این رویه گمرکی قرار می‌گیرد.
- رویه انتقالی: در این رویه گمرکی کالا در محدوده گمرکی کالاها از یک وسیله حمل ورودی به یک وسیله حمل خروجی منتقل می‌شوند.
- رویه کابوتاژ یا کران بری: در این رویه کالا از یک گمرک مرزی به گمرک مرزی دیگر از مسیر دریایی یا آبی منتقل می‌شود.
- وسایل نقلیه برای مقاصد تجاری: این رویه شامل وسایل نقلیه از قبیل اتوبوس، قطار، کشتی و هواپیما است که برای جابه‌جایی افراد یا کالا در سطح بین‌المللی و جهت مقاصد تجاری استفاده می‌شود.
- کالای مسافری: کالای مسافری شامل کالاهایی است که مسافران با داشتن گذرنامه یا برگه تردد به کشور وارد یا از آن خارج می‌کنند.
بدون دیدگاه