احتمالا می‌دانید که برای خرید و فروش کالا در تجارت‌های بین‌المللی، از ارز استفاده می‌شود. در مورد اعلامیه ارز نیز می‌توان گفت که به یک سند بانکی می‌گویند که در آن مبلغ ارز انتقال یافته جهت خرید کالا و همچنین ارز ریالی، زمان و تاریخ گشایش اعتبار آن ثبت شده است. در واقع اعلامیه ارز، سندی محسوب می‌شود که در آن جزئیات نقل و انتقالات ارزی در راستای امور تجاری نشان داده شده است.
تخصیص ارز چه تفاوتی با تأمین ارز دارد؟
برای بیان و توضیح این موضوع که تخصیص ارز چه تفاوتی با تأمین ارز دارد، در ابتدا باید تعریف دقیق و درستی از انواع ارز داشته باشیم. همین‌طور لازم است تا کالاهایی که به هر کدام از انواع مختلف ارز تخصیص داده می‌شود هم مشخص گردد. برای دانستن تفاوت تخصیص و تأمین ارز، باید به توضیح چهار دسته اصلی کالاها پرداخت. به‌صورت کلی تمام کالاها به ۴ دسته با عنوان گروه‌های کالایی، تقسیم‌بندی خواهند شد. این چهار گروه کالایی در زیر معرفی شده است.
گروه کالایی یک
به کالاهایی می‌گویند که به نرخ رسمی هر یورو ۴۲۰۰ بوده و شامل کالاهای اساسی و مایحتاج ضروری مردم هستند. نرخ این نوع کالاها از فروش درآمدهای نفتی به وسیله دولت تأمین شده و لازم است جهت تأیید به وزارت صمت تهران ارجاع شود.
گروه کالایی دو
گروه کالایی دوم به تمامی مواد اولیه، سرمایه‌ای و واسطه‌ای گفته می‌شود که تأمین ارز آن‌ها از محل صادرات فولاد، محصولات پتروشیمی و مواد معدنی است و از طریق سامانه نیما امکان‌پذیر خواهد بود. البته یک تبصره جدید درباره کالاهای شماره ۲ آن است که این کالاها به علت تخصیص ارز دقیق‌تر و همچنین بالاتر رفتن سرعت عمل، به گروه کالایی دو به ده قسمت از ۲۰ الی ۲۹ تقسیم‌بندی شده است. به عنوان مثال از لحاظ اولویت برای تخصیص ارز، گروه کالایی ۲۰ در مقایسه با گروه کالایی ۲۱، بسیار بالاتر خواهد بود.
گروه کالایی سه
بیشترین بخش گروه کالایی سه، کالای مصرفی بوده و واردات آن‌ها نیز ضروری است و از لحاظ عملیاتی به جهت خرید ارز در سامانه نیما، هیچ تفاوتی با گروه کالایی ۲ ندارند.
گروه کالایی چهار
این گروه مخصوص کالاهایی است که به هر دلیلی واردات آن ممنوع و غیرشرعی محسوب می‌شود. اما مجوزهایی که جهت واردات تجاری کالا و خدمات همیشه به آن نیاز است، مجوز ثبت سفارش یا همان کد ۸ رقمی و مجوز تخصیص ارز بانک مرکزی یا همان کد ۱۶ رقمی بوده و منشأ تأمین ارز خواهد بود.
در مقایسه میان تخصیص ارز و تأمین آن باید گفت که تخصیص ارز همان اختصاص دادن میزان مشخصی از ارز خارجی به یک هدف و یا یک مورد خاص است. در این حالت، مقامات مربوطه یا دولت تصمیم می‌گیرند که ارز را برای مصارف خاصی نظیر واردات کالاها، پرداخت بدهی خارجی و یا پشتیبانی از صنایع ملی استفاده کنند. در واقع تخصیص ارز به عنوان فرایندی برنامه‌ریزی شده انجام می‌گردد تا اولویت‌ها و نیازهای اقتصادی کشور را در نظر بگیرد.
از طرفی دیگر، تأمین ارز به معنی تأمین منابع اقتصادی و مالی برای کشور است. در این حالت، نهادهای مربوطه یا دولت، سعی می‌کنند تا منابع ارزی را تأمین کرده و نیازهای مختلف کشور را برآورده سازند. ممکن است این منابع از طریق صادرات خدمات و کالاها، تسهیلات اعتباری بین‌المللی، ورود سرمایه خارجی و هر منبع دیگری از خارج کشور تأمین شود.
ارگان‌های مسئول در تخصیص و تأمین ارز
ارگان‌های مسئول در تأمین و تخصیص ارز با هم متفاوت هستند. در واقع وزارتخانه‌ها، مسئول تخصیص ارز و همچنین بانک مرکزی مسئول تأمین ارز هستند. برای وارد نمودن کالاهای تجاری و همچنین اخذ مجوز تخصیص ارز و ثبت آن، لازم است تاجران در سامانه تجارت ثبت‌نام نمایند.
بر اساس این اقدام، وزارت بهداشت برای کالاهای بهداشتی، به عنوان متولی وزارتخانه صمت و همچنین جهاد کشاورزی، برای کالاهای کشاورزی این دو مجوز لازم را صادر می‌کنند. اما در نهایت برای صادر شدن مجوز ثبت سفارش باید کلیه این مجوزها به تأیید وزارت صنایع استان برسند. پس از اخذ کد ۸ رقمی برای مجوز ثبت سفارش، در سامانه ثبت سفارش بانک عاملی که به وسیله صاحب کالا و واردکننده مشخص شده بود، در پرتال ارزی بانک مرکزی، برای ثبت این کد اقدام می‌کند. این کد به منظور واردات کالا و اعلامیه تأمین ارز یا تخصیص ارز به کار گرفته می‌شود.
روش ارسال اعلامیه ارز
پس از آشنایی با اعلامیه ارز نوبت آن است که شما با روش ارسال این اعلامیه به گمرک آشنا شوید. امروزه به علت افزایش مبادلات تجاری، ارسال اعلامیه ارز به گمرک بسیار آسان شده و این امر از طریق سامانه جامع تجارت امکان‌پذیر خواهد بود. اگر به مصوبات شورای اجرایی فناوری اطلاعات، نگاهی بیندازیم، متوجه خواهیم شد که ارسال سریع اطلاعات اعلامیه به گمرک با کمک سامانه تجارت ممکن شده است. بدین ترتیب لازم است تمام بازرگانان بر اساس سند راهنمای پیوست، اطلاعات مربوط به اعلامیه تأمین ارز خودشان را از بخش مدیریت مجوز ترخیص کالا در فرآیند عملیات گمرکی، به سازمان گمرک ایران ارسال نمایند.
فرم اعلامیه ارز جهت واردات کالا
برای واردات کالا لازم است که فرم اعلامیه ترخیص کالا، از طرف گمرک صادر شود. پرداخت ارز و هزینه فروش ارزی کالاهای وارداتی از طرف بانک مرکزی به بانک کارگزار و با صدور اعلامیه فروش تعیین می‌شود. در انتها نیز سازمان گمرک با کمک فرم اعلامیه فروش، کالا را به خریدار تحویل می‌دهد. در فرم اعلامیه ارز جهت واردات کالا اطلاعات مهمی از جمله موارد زیر عنوان شده است.
- کل مبلغ اعتبار
- مشخصات اعتبار
- کد یا شماره فاکتور
- کد ثبت سفارش
- تاریخ گشایش که بر اساس تاریخ و زمان تحویل کالا ثبت و طبق اسناد ارائه شده متقاضى مشخص شده است.
مراحل مختلف ارسال اعلامیه ارز
از اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۰، ارسال اطلاعات اعلامیه ارز تنها از طریق سامانه جامع تجارت به گمرک انجام می‌پذیرد؛ بنابراین طبق این سند راهنما، تمامی بازرگانان باید درخواست مجوز ترخیص خودشان را ثبت نموده و سپس اطلاعات اعلامیه تأمین ارز را به گمرک ایران ارسال نمایند.
مراحل ارسال اطلاعات اعلامیه ارز از طریق سامانه جامع تجارت، به‌صورت زیر خواهد بود. پس از ورود به سامانه جامع تجارت و انتخاب گزینه عملیات گمرکی و سپس واردات از بخش منوی کنار صفحه، باید گزینه مدیریت مجوزهای ترخیص را انتخاب کنید.
1. در مرحله اول باید درخواست مجوز ترخیص جدید را زده و ثبت کنید.
2. در گام بعدی باید شماره سریال اظهارنامه خودتان را وارد کرده و سپس بر روی دکمه استعلام اظهارنامه بزنید.
3. پس از آن که استعلام اظهارنامه از سوی گمرک با موفقیت انجام شد، درخواست مجوز ترخیص برای این اظهارنامه وارد شده با حالت ثبت اولیه ایجاد می‌شود.
4. چنانچه اظهارنامه با شماره سریال وارده به شما تعلق نداشته باشد، خطایی با این مضمون که اظهارنامه با شماره سریال وارد شده به شما تعلق ندارد، نمایش داده می‌شود.
5. اگر در گذشته، شماره و سریال اظهارنامه وارد و درخواست صدور مجوز ثبت شده باشد، خطایی با مضمون درخواست مجوز برای این اظهارنامه وجود دارد، نمایش داده می‌شود.
6. در هر مرحله با زدن دکمه جزئیات در ستون عملیات، شما می‌توانید اطلاعات اصولی اظهارنامه، اطلاعات اصولی درخواست، اطلاعات مالی بانکی، اطلاعات اصولی فاکتور، اطلاعات حمل و همچنین اطلاعات کلی اظهارنامه را به همراه گزینه‌های دیگر جهت ادامه روند صدور مجوز ترخیص، مشاهده نمایید.
7. با انجام استعلام، نتیجه درخواست مجوز به یکی از حالت‌های بدون نیاز به صدور مجوز، رد شده در استعلام ضوابط و نیازمند اخذ مجوز از سازمان‌های مجوز دهنده تغییر خواهد کرد. در ادامه به بررسی انواع این نتایج خواهیم پرداخت.
انواع نتیجه استعلام درخواست مجوز
در این بخش به بررسی نتایج مختلف حاصل از استعلام اعلامیه تأمین ارز می‌پردازیم:
وضعیت رد شده در استعلام
اگر نتیجه این فرآیند وضعیت رد شده در استعلام ضوابط باشد، در ستون عملیات، گزینه‌های جزئیات، ویرایش و اعلام نتیجه به گمرک مشاهده می‌شود. شما با انتخاب گزینه اعلام نتیجه به گمرک، نتیجه فرآیند استعلام ضوابط را که همان رد شده در استعلام ضوابط خواهد بود، به گمرک ارسال می‌کنید.
وضعیت بدون نیاز به صدور مجوز
در این شرایط در ستون عملیات، گزینه‌های ویرایش، جزئیات و اعلام نتیجه به گمرک را مشاهده خواهید کرد. با انتخاب مورد اعلام نتیجه به گمرک، نتیجه روند استعلام ضوابط که همان بدون نیاز به صدور مجوز است، به گمرک فرستاده خواهد شد.
نیازمند اخذ مجوز از سازمان‌های مربوطه
در این وضعیت، شما گزینه‌های ویرایش، جزئیات ارسال درخواست مجوز را در ستون عملیات مشاهده خواهید کرد. سپس می‌توانید با انتخاب گزینه ارسال درخواست مجوز، برای دریافت مجوز لازم اقدام کنید.
اعلام نتیجه به گمرک و ارسال اطلاعات اعلامیه تأمین ارز
لازم به ذکر است که در تمامی شرایط پایانی که گزینه اعلام نتیجه به گمرک در آن فعال است، بعد از انتخاب آن باید شناسه اعلامیه تأمین ارز یا کد ساتا ۱۴ رقمی مربوط به اظهارنامه را وارد کرده و گزینه ثبت را انتخاب نمایید.
دقت کنید در حالتی که منشأ ارز در وضعیت‌های در حال بررسی شناسه رهگیری، منتظر اظهار شناسه رهگیری و یا منتظر اصلاح شناسه رهگیری است، شما این امکان را ندارید که آن را به گمرک ارسال کنید. بعد از پس از ثبت شماره شناسه اعلامیه ارز، وضعیت درخواست صدور مجوزتان به ارسال شده به گمرک تغییر کرده و سپس به گمرک جمهوری اسلامی ایران، اطلاعات اعلامیه تأمین ارز ارسال می‌شود
زمانی که حالت درخواست شما در شرایط ارسال شده به گمرک باشد، شما می‌توانید با انتخاب دکمه جزئیات، در مورد جزئیات اظهارنامه و درخواست مجوز ترخیص خود، اطلاعاتی را مشاهده نمایید.
بدون دیدگاه