با توجه به افزایش واردات و صادرات و تأثیر آن بر روی اقتصاد کشور، دولت برای افراد فعال در زمینه تجارت و بازرگانی، تسهیلات ویژه‌ای را در نظر گرفته است که تنها واجدین شرایط میتوانند از این امکانات استفاده کنند. از مهم‌ترین این تسهیلات، باید به تخصیص ارز اشاره کرد.
تخصیص ارز موجب خواهد شد که تاجر، ارز مورد نیاز برای واردات کالای خود را با قیمتی مناسب تهیه نماید؛ بنابراین تخصیص ارز، در تجارت و سود بازرگان نقش مؤثری خواهد داشت. ثبت درخواست برای اخذ مجوز تخصیص ارز، ابطال و یا تمدید آن، قوانین خاصی دارد؛ بنابراین تنها افرادی میتوانند مراحل ثبت این درخواست را با موفقیت طی کنند که با این فرآیند آشنایی داشته باشند. در این مطلب به نحوه تخصیص ارز دولتی برای واردات کالا اشاره خواهیم کرد.
نحوه تخصیص ارز دولتی چگونه است؟
درگذشته بازرگانان درخواست اخذ مجوز برای تخصیص ارز خود را با مراجعات حضوری به بانک‌های عامل انجام می‌دادند. سپس بانک عامل به نمایندگی از سوی آنان، این درخواست را در سامانه جامع ارزی بانک مرکزی ایران ثبت می‌نمود. اما اکنون با برنامه‌ریزی‌های بانک مرکزی در راستای سهولت در فرآیند اخذ مجوز تخصیص ارز، سامانه جامع تجارت برای دریافت کد تخصیص ارز راه‌اندازی شده است.
تمام بازرگانان میتوانند به این سامانه مراجعه نموده و در بخش درخواست تخصص ارز، درخواست خود را ثبت نمایند. پس از ثبت درخواست، کلیه اطلاعات مربوطه در پوشه کار فرد متقاضی در سیستم بانک عامل ثبت شده و کاربر می‌تواند دیگر مراحل مرتبط با تخصیص ارز را به طور طبیعی طی کند.
مراحل ثبت درخواست تخصیص ارز
بازرگانان برای ثبت درخواست مجوز جهت تخصیص ارز باید مراحل زیر را به ترتیب طی کنند:
مرحله اول
در سامانه جامع تجارت، بعد از ورود به حساب کاربری در ابتدا باید بر روی نقش بازرگان (حقیقی، حقوقی) یا نماینده بازرگان، بزنید. سپس از منوی سمت راست، گزینه عملیات ارزی و بعد مدیریت عملیات ارزی بانکی و سپس بخش درخواست تخصیص ارز را انتخاب نمایید.
مرحله دوم
شماره ثبت سفارش مورد نظر را در بخش بالای صفحه وارد نموده و سپس بر روی گزینه ایجاد درخواست تخصیص ارز بزنید.
مرحله سوم
در این مرحله، اطلاعات درخواست تخصیص ارز خودتان را وارد نمایید. برای تکمیل اطلاعات دقت کنید که گزینه‌های انتخابی هر فیلد متناسب با اطلاعات فیلدهای پیشین نمایش داده خواهد شد و باید فیلدها را به ترتیب زیر تکمیل نمایید:
- مبلغ درخواست تخصیص ارز ثبت سفارش
- نوع ارز تخصیصی
- مبلغ درخواست به ارز به نرخ روز
- نوع معامله و شیوه پرداخت به فروشنده خارجی به صورت‌های مختلف پیش‌پرداخت، حساب باز، دیداری و مدت‌دار
- فرد متعهد شده به پرداخت ارز به فروشنده خارجی
- مشخص کردن محل تسهیلات
- مهلت بازپرداخت
- محل تأمین ارز
- نرخ ارز
- نوع درخواست
- مدت به ماه
- مهلت انقضاء
- تعرفه هزینه مالی
- شرح هزینه مالی
مرحله چهارم
اگر بانک عامل جهت تأیید درخواست به رؤیت مستندات نیاز داشته باشد، شما باید این مستندات را پیوست نمایید. به این صورت که در ابتدا دکمه افزودن مستندات را انتخاب نموده و پس از افزودن مستندات، بر روی گزینه ثبت مستندات بزنید. اگر شما فایل مستندی را به درخواست خود پیوست کرده باشید، فایل در این جدول نمایش داده می‌شود. با زدن بر روی گزینه حذف در ستون عملیات این امکان را دارید که فایل مورد نظر خود را حذف نمایید.
مرحله پنجم
اگر از صحیح بودن اطلاعات وارد شده خودتان اطمینان دارید، باید با زدن گزینه ثبت، درخواست تخصیص ارز خود را ایجاد کرده و منتظر نتیجه باشید.
مرحله ششم
نتیجه درخواست تخصیص ارز شما به‌صورت یکی از حالات زیر خواهد بود:
تأیید درخواست شما توسط بانک مرکزی
در این حالت، درخواست تخصیص ارز با موفقیت انجام شده و برای تأیید در سامانه جامع ارزی و در کارپوشه کاربر بانک قرار گرفته است. در این شرایط، درخواست شما پس از بسته شدن صفحه، در منوی اصلی به‌صورت «منتظر بررسی بانک» نشان داده خواهد شد.
رد درخواست شما توسط بانک مرکزی
در این حالت دلیل رد شدن درخواست شما توسط بانک مرکزی نمایش داده می‌شود. در این صورت، درخواست شما پس از بسته شدن صفحه در منوی اصلی به‌صورت «پذیرفته نشده» نشان داده خواهد شد.
تأیید درخواست با پذیرش شرایط خاص بانک مرکزی
در این حالت شرایط خاص بانک مرکزی نشان داده خواهد شد و درخواست شما در صفحه منوی اصلی با وضعیت «منتظر تأیید ضوابط مشروط» نشان داده خواهد شد. شما باید دکمه جزئیات مربوط به درخواست را زده و وارد این صفحه شوید. سپس باید در فیلد پاسخ به بانک، شرایط عنوان شده را مطالعه نموده و از میان گزینه‌های «تأیید شروط» و «رد شروط»، گزینه مورد نظر خود را اعمال نمایید. اگر مورد انتخابی شما تأیید شرط باشد، باید برای بانک درخواست مجدد ارسال کنید.
عدم ارسال درخواست در این لحظه
در این حالت درخواست شما پس از بسته شدن صفحه منوی اصلی به حالت «منتظر ارسال به بانک» نشان داده خواهد شد. پس از گذشت زمان و ارسال درخواست به وسیله سیستم، شما این امکان را دارید که به منوی اصلی مراجعه کرده و گزینه جزئیات مربوط به درخواست را انتخاب کرده و به این صورت نتیجه تأیید، رد یا مشروط شدن درخواست تخصیص ارز خود را که از طرف بانک مرکزی است، ملاحظه کنید.
گام هفتم
درصورتی‌که درخواست شما به وسیله بانک عامل پذیرفته شده و از شرایط خاصی برخوردار نباشید، در منوی اصلی با حالت «آماده برای تخصیص» مواجه می‌شوید. شما در این شرایط می‌توانید به منوی اصلی مراجعه کرده و با زدن دکمه مربوط به جزئیات درخواست خود، وارد این صفحه شوید. در این صفحه شما با زدن گزینه انصراف این امکان را دارید فرآیند تخصیص ارز را کاملاً متوقف کنید.
مرحله هشتم
پس از اینکه درخواست تخصیص ارز شما با حالت «آماده برای تخصیص» مواجه شد، باید منتظر باشید تا نوبت شما در سامانه فرا رسد. پس از فرا رسیدن نوبت شما درخواست در حالت «تخصیص‌یافته» قرار گرفته و شما می‌توانید نسبت به خرید ارز اقدام نمایید.
شرایط لازم برای اخذ مجوز تخصیص ارز
مدارک و شرایط مورد نیاز برای درخواست مجوز تخصیصی ارز عبارتند از:
- لازم است فرد متقاضی برای اخذ مجوز واردات و صادرات اقدام نموده و در سامانه جامع تجارت، از حساب کاربری برخوردار باشد.
- در سامانه جامع تجارت نقش فرد متقاضی باید بازرگان حقیقی یا حقوقی فعال باشد.
- مجموع مبلغ درخواست‌های یک ثبت سفارش، نباید از مبلغ کل آن ثبت سفارش، بالاتر باشد.
- فرد باید از یک کارت بازرگانی با اعتبار و مجوزهای مورد نظر بانک عامل، برخوردار باشد.
- لازم است شماره ثبت سفارش انتخابی سایت، دارای اعتبار بوده و نباید وضعیت آن در حالت ویرایش باشد.
- اگر تأمین ارز از منابع بانک مرکزی باشد، نوع ارز تأمین، نباید با ارز ثبت تخصیص تفاوت داشته باشد.
- میزان مبلغ درخواست ارز ثبت سفارش، ثابت بوده و مساوی با مقداری خواهد بود که کاربر وارد کرده است. هنگام تخصیص، مبلغ درخواستی دوباره و به نرخ روز، محاسبه می‌شود.
ارز دولتی به چه کالاهایی تخصیص می‌یابد؟
ارز دولتی برای واردات کالاهای اساسی و مورد نیاز جامعه ارائه خواهد شد؛ بنابراین باید آگاهی کاملی از لیست کالاهایی که امکان دریافت ارز نیمایی را داشته باشید. دولت برای ۴ گروه از کالاهای مورد نیاز، ارز دولتی در نظر گرفته است که عبارتند از:
- گروه اول کالاهایی هستند که وزارت صنعت، معدن و تجارت کشور آن‌ها را تعیین کرده‌اند و شما می‌توانید برای وارد کردن این کالاها ارز دولتی دریافت نمایید.
- در گروه دوم کلیه مواد اولیه مورد نیاز کشور که توسط وزارت صنایع تعیین شده‌اند، قرار می‌گیرند. ارز مورد نیاز جهت تأمین ارز دولتی این کالاها توسط صادرات مواد معدنی، فولاد و محصولات پتروشیمی تأمین می‌شود.
- گروه سوم شامل کالاهای مصرفی هستند و جهت دریافت ارز برای واردات این کالاها، فرایندی شبیه به کالاهای گروه ۲ طی خواهید کرد.
- گروه چهارم، کالاهایی هستند که واردات آن‌ها از لحاظ شرعی و قانونی، ممنوع بوده و ارز دولتی هم برای این نوع از کالاها اختصاص نخواهد یافت.
مشکلات موجود در تخصیص ارز
قانون تخصیص ارز دولتی، مشکلات زیادی را برای واردکنندگان ایجاد کرده است که اصلی‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر خواهد بود:
توقف کالا در گمرک و انتظار واردکنندگان
توقف کالا در گمرک در زمان واردات آن، از جمله مهم‌ترین مشکلاتی است که برای واردکنندگان ایجاد شده است. زیرا که واردکنندگان انتظار زیادی برای تخصیص ارز از طرف بانکی عامل می‌کشند و این امر موجب خواهد شد که واردات کالا برای آنان بسیار زمان‌بر شود.
ایجاد مشکلات برای واردکنندگان پیشین
بعضی از واردکنندگان نیز وجود دارند که پیش از آنکه این قوانین اعمال شود، به خرید کالا از دیگر کشورها اقدام کرده بودند و در زمان ترخیص کالا با مشکلاتی مواجه شدند.
نوسانات ارزی
از دیگر مشکلاتی که واردکنندگان کالا با آن مواجه شده‌اند، بالا و پایین شدن و نوسان‌های قیمت ارز در کشور است، زیرا هیچ کسی نمی‌تواند پیش‌بینی صحیحی از آینده نرخ ارز در کشور را ارائه دهد. به این دلیل بسیاری از واردکنندگان، به هیچ عنوان به دنبال وارد نمودن کالا و تخصیص ارز بانکی نرفته و معمولاً سرمایه خودشان را به ملک، خودرو، طلا تبدیل می‌کنند.
سامانه نیما
سامانه نیما در کنار همه خوبی‌ها و مزایایی که برای واردکنندگان داشت، مشکلات جدیدی را هم بر سر راه این افراد قرار داد. زیرا علاوه بر اینکه این سامانه در برخی مواقع چاره‌ساز واقع نشد، بلکه خود به بن‌بستی برای واردکنندگان تبدیل گردید. یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین مشکلات سامانه نیما، این است که در مواقعی نرخ ارز در این سامانه بالا بوده و حتی بیشتر از بازار آزاد است. در نتیجه تجار واردکننده کالا به‌ناچار و بر اساس اجرای تعهدات خود باید به این قیمت ارز تن داده و در نهایت متحمل خسارات زیادی می‌شدند.
بدون دیدگاه